ترشیز، سرزميني كه نمی‌شناسیم
نویسنده جواد افتخاری – انگار نوروز 1400 هم می‌خواهد همانند نوروز 99 باشد ولی اگر مسافرت‌ها برقرار شد و یا شهروندان توانستند؛ آنها را به دیدن جاذبه‌های یکی از بهترین مناطق کشور یعنی “ترشیز کهن” دعوت می‌کنم. در وصف كاشمر همین بس که یکی از مناطقی است كه به استناد کاوش‌های باستان‌شناسی از گذشته‌های دور تا اواخر هزاره دوم و اوایل پیش از میلاد، مسكونی بوده و به استناد روایات شاهنامه و تاریخ بیهقی 2500 سال پیش زرتشت پیامبر در این سرزمین با گشتاسب شاه ملاقات و آتشکدهای در این ناحیه برپا نموده و سروی را كه تباری بهشتی داشته، به دست خویش در آتشكده می‌کارد.
قلعه آتشگاه (غار آتشگاه):
در 7 کيلومتري شمال غرب کاشمر، در مجاورت روستاي سرحوضک واقع شده است که بزرگ‌ترین سايت باستاني منطقه و خراسان و از معروف‌ترین‌های کشور است. بخش اعظم آن تخريب و غار اصلي که روايات و افسانههاي تاريخي منسوب به آن است، مسدود می‌باشد. بازديد از اين مجموعه نيز با کمک راهنماي محلّي و تخصيص يک روز کامل به آن مقدور است.
مدرسه حاج سلطان العلما
از جمله مدارس علمیه شهر كاشمر، بنایی است موسوم به مدرسه حاج سلطانالعلما واقع در ابتدای خیابان امام(ره) كه در سال 1330هجری قمری ساخته‌شده است. بنای مدرسه دارای صحن مركزی بوده و از چهار طرف توسط حجره‌های دوطبقه و دو ایوان شمالی و جنوبی محصورشده، فضای معماری مدرسه در مجموع با ایجاد 40 اتاق مخصوص اقامت طلاب، مطبخ، ایوان شمالی و جنوبی ، بادگیر و… به‌عنوان یكی از مدارس علمیه و مطرح كاشمر شناخته می‌شود.
سرای امین‌التجار
بنای تاریخی کاروانسرای امین‌التجار، در نقطه مرکزی شهر و در حاشیه میدان مرکزی واقع شده است. این بنا از جمله بناها در شهر قدیم و در محلی بنام شهر کهنه جای گرفته است. کاروانسرای امین‌التجار به گفته علمای قدیم شهر کاشمر در سال 1303 هجری قمری ساخته‌شده است.
حمام بندقراء
حمام بندقراء از جمله حمامهای قدیمی شهرستان کاشمر به شمار می‌آید که مربوط به دوره قاجار است. این اثر باارزش در سال 1384 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در روستای بند قراء از توابع کوهسرخ که پیش‌تر بخشی از کاشمر بود و اینک خود به شهرستانی مستقل ارتقاءیافته قرار دارد.
آسیاب آبی تل آباد
آسیاب‌های آبی تل‌آباد در بخش مرکزی کاشمر در فاصله دو کیلومتری روستای قوژد قرار دارد. قدمت این اثر مربوط به دوره صفویه است و در سال 1384 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است .
امامزاده سیدحمزه بن موسی بن جعفر(ع)
بقعه و بارگاهی كه با زیربنای 2000 مترمربع مشتمل بر گنبد خانه، گلدسته‌ها، رواق‌ها و…. در محل باغمزار بنا شده منسوب به مدفن سیدحمزه بن موسی بن جعفر(ع) است. ساختمان و بارگاه امامزاده، بر سكویی مرتفع قرار گرفته و تزئینات آن از جمله کاشی‌کاری، آیینه‌کاری و… است و در پیرامون این بنا سرو تاریخی قرار دارد كه بالغ بر 900 سال قدمت دارد.
امامزاده سیدمرتضی(ع)
مجموعه‌ای در 5 كیلومتری شمال کاشمر، به مزار و بقعه سید مرتضی (ع) برادر امامزاده سیدحمزه(ع) و امام رضا(ع) منسوب است. به استناد تواریخ كهن، وی در سده دوم هجری توسط امویان در همین مكان شهید و به خاك سپرده شد.
آرامگاه شهید آیت‌الله مدرس
بنای باشكوهی كه پیكر شهید مدرس را در میان گرفته، در سال 1363 شمسی بهجای مقبره كوچك قبلی و در میان باغ وسیع و محصوری ساخته شده است. بنای آرامگاه كه از یك گنبد فیروزهای گنبد خانه مركزی و چهار ایوان و به اسلوب معماری عصر صفوی بنیان گردیده است.
مسجد جامع کاشمر
این بنا در مركز شهر واقع شده و به استناد كتیبه آن، حدود سال 1213 هجری قمری روزگار حكمرانی عبدالعلیخان و مصطفی قلیخان میش مست و هم‌زمان با سلطنت فتحعلی شاه قاجار بنا گردیده است.
سد شاهي:
(سازه‌اي از سنگ و آهک و ساروج بر روي رود شش تراز) منسوب به دوره‌ی سلجوقيان در 7 کيلومتري جنوب روستاي کريز شهرستان کوهسرخ و با همين مسافت در شرق روستاي خوشاب واقع است، که مناظر طبيعي، رودخانه و کوه‌های سر به فلک کشیده‌ی اطراف آن، هم‌جواری با قلعه‌ی دختر و پسر خوشاب، يک روز دل‌نشین و به یادماندنی را براي شما رقم خواهد زد.
روستای پلکانی طرق
روستای هزارساله طرق، در دهستان بررود از توابع شهرستان کوهسرخ است که در فاصله 8 کیلومتری غرب شهر ریوش و 33 کیلومتری شمال غربی شهر کاشمر قرار دارد.
یخچال طبیعی بند قراء
در حدود ۷ کیلومتری روستای بندقرا، یخچال طبیعی و بی‌نظیری است که در تمام فصول سال، پُر از یخ است. تا همین چند سال اخیر که هنوز اهالی روستاهای اطراف همچون بندقراء، توندر و خرو از نعمت برق برخوردار نبودند، یخ موردنیاز خود را از این یخچال تأمین می‌کردند.
روستای تاریخی و پلکانی ایور
ایور کنونی در حدود 250 سال پیش توسط 30 نفر که مالدار بوده‌اند بنیاد شد. ایوری که در قدیم وجود داشت؛ شاید قبل از اسلام و حدود ۴۰۰ سال یا بیشتر یا کمتر، کم کم خراب‌شده و از بین رفته و حدود ۱۰۰ یا ۲۰۰ سال بعد، افراد دیگری آن را ساخته‌اند. سنگ‌نوشته‌هایی که از زیرخاک پیدا شده، میگویند به خط میخی نوشته‌شده و کسی نمی‌تواند آنها را بخواند و یعنی احتمال اینکه ایور اولیه شاید از زمان قبل از اسلام وجود داشته، بسیار زیاد است.
روستای تاریخی نامق
روستای نامق، روستایی مفرح و زیبا باسابقه تاریخی بالاست که در شرقی‌ترین نقطه جغرافیایی کوهسرخ قرار دارد. وجه‌تسمیه نامق باز بر گفتارهای نقل شده، نامه حق معنی شده که از جانب پیامبر پیکی با دعوت‌نامه‌ای به اسلام آمده که به آن نامه حق نام نهاده‌اند و به‌مرور نامق شده است.
برج علی‌آباد کشمر:
اين بنا در 9 کيلومتري شرق شهر بردسکن و بر کناره جاده اصلي بردسکن به کاشمر واقع شده است. معماري اين بنا به سبک برج رادکان بوده و در مقايسه با آن، ساخت اين اثر را به حدود قرن هفتم نسبت ميدهند. ارتفاع اين برج 18 متر است و گنبد آن مخروطي شکل و دو پوش است. شکل داخل بنا هشتگوش، محيط داخلي آن 12متر و محيط خارجي 42 متر است.
مناره فيروزآباد
اين مناره در روستاي فيروزآباد در فاصله 17 كيلومتري جنوب شهرستان بردسكن واقع شده، اين بنا در مجاورت قلعهاي بسيار كهن و باستاني بنيان نهاده شده است كه بقاياي آن به‌صورت تپهاي باستاني مشهود است. شكل مناره استوانهاي و با آجرهايي به شيوه معماري 7 و 8 تزيين شده است.
درياچه نمك بردسكن:
از هر منظري (موقعيت، جذابيت، كيفيت، قابليت و…) كه كوير بردسكن (درياچه) را با ديگر اماكن به قياس بنشينيم. پتانسيل و جذابيت و اقبال عمومي بيشتري را دارا است. سالانه دهها هزار نفر براي بازديد و لذت‌جویی از اين موهبت، به سمت منطقه سرازير می‌شوند.
آب گرم خليل آباد:
در فاصله 10 كيلومتري و در دل كوههاي شمال شهر خليلآباد و در بستر رودخانه كوچك ولي دائمی اين منطقه، آبگرم خليلآباد قرار دارد. ميزان آبدهي آن اگر از آبگرم فردوس بيشتر نباشد.
