خیرین، پیشگامان توسعه فرهنگی

صدای خاوران-وقف به دين مبين اسلام و تنها ایران اختصاص ندارد و در ميان ديگر اديان و ملل نيز رواج داشته است. اوقاف حضرت ابراهيم(ع) که تا امروز نيز باقي مانده، وجود وقف در ميان زرتشتيان  و نیز کشورهاي غربي موید این مطلب است و حتي در نقاط دور افتاده‏ي استراليا و آفريقا و در ميان سرخ‏پوستان آمريکاي جنوبي نيز اين سنت وجود داشته که موقوفاتي را براي پرستش‌گاه‏ها و کليساها اختصاص مي‏داده‏اند. در مصر باستان، يونان، چين، هند، ژاپن، روم و فلسطين قبل از اسلام موقوفاتي بوده که از درآمد آنها براي جريان کار معابد، صومعه‏ها و پرستش‌گاه‏ها و بازسازي و بهسازي آنها و نيز گذران زندگي اسقف‏ها، برهمن‏ها و کاهن‏ها و ارائه‏ي خدمات لازم به برخي از دانش‏آموزان مدارس بهره مي‏گرفته‏اند و این البته امروزه در جوامع پیشرفته شکلی نوین به خود گرفته و در غالب جوایز و پشتیبانی‌های علمی نظیر نوبل و... تجلی یافته است.