شاهنامه و مذاکرات غیرمستقیم

صدای خاوران-شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی پُر از نکات نغزی است که در عصر باستان بر روابط بین حکام رواج داشته است که به مناسبت سالروز نکوداشت فردوسی، نگاهی به مذاکرات دو دولت متخاصم در آن خالی از لطف نیست. مذاکرات در شاهنامه در بسیاری از موارد در نتیجه جنگ مؤثر و یکی از چیره‌دستان مذاکرات، پیران وزیر کار بلد توران بوده که همیشه از طریق مذاکره وارد می‌شد و با ترفندهایی که داشت باعث تغییر نتیجه نبرد می‌گردید. اما یکی از نکات بسیار جالب در این مذاکرات مشخص کردن قواعد و راه و رسم جنگ بود که حتی در صورت شکست و یا پیروزی بر یکدیگر، نحوه برخورد با سربازان و یا اسرای جنگی و زن و بچه‌ها چگونه باشد! مثلاً در یکی از داستان‌های شاهنامه وقتی سیاوش فرزند پادشاه ایران به دست افراسیاب پادشاه توران کشته می‌شود، سلسله جنگ‌هایی به نیت انتقام شکل می‌گیرد و در یکی از جنگ‌ها که کیخسرو پادشاه وقت و فرزند سیاوش دست برتر را دارد، افراسیاب در مذاکره‌ای غیرمستقیم، نامه‌ای به کیخسرو می‌نگارد که در قسمت پادشاهی کیخسرو در ابیات 425 تا 475 بدین مضمون قید گردیده است که: اول، سیاوش بی‌گناه نبود