“زنبورداری“ همانند دهها حرفه دیگر درگیر مسائل و مشکلات مرتبط با خود است. زنبورداران این روزها علاوه بر نیش زنبور باید نیش بی‌مهری برخی مسئولان را نیز در حل مشکلات‌شان تحمل نمایند.
عدم توزیع نهاده‌های یارانه‌ای مانند شکر و دارو از طریق تعاونی‌ها، کمبود داروهای ارگانیک و عدم دسترسی زنبوردار به آن، وجود داروهای تقلبی، نبود صنایع فرآوری و بسته‌بندی و عدم‌حمایت مناسب بیمه از جمله مشکلاتی است که زنبورداران این روزها با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
یکی از زنبورداران باسابقه و تولیدکننده عسل طبیعی منطقه کاشمر در همین خصوص گفت: گرچه چندین سال است در کار زنبورداری مشغول هستم و تا سال قبل همه را تشویق به این‌کار می‌کردم، ولی الان می‌گویم کشور از این شغل اشباع شده و به سمتش نروند.
“علی‌اصغر صابری“ زنبوردار نمونه شهرمان که از سال1370 با آموزش در کلاس‌های جهادکشاورزی و خرید 3 کندوی عسل کار خود را شروع کرده است؛ گفت: در بازار پرتلاطم فروش که خرید کاهش یافته، باید اوضاع مالی خوبی داشته باشیم تا بتوانیم با نگه‌داری عسل به‌مرور زمان محصول را به بازار ارائه دهیم.
وی با اشاره به اینکه هرساله عسل راحت به فروش می‌رسید و سرمایه به موقع برگشت داشت؛ افزود: متأسفانه افرادی هستند علی‌رغم اینکه عسل امسال روی دستشان مانده، عسل پارسال را هم هنوز به فروش نرساندند.
حمایتی از طرف دولت نداریم
صابری با اعلام اینکه فکر می‌کنم در مجلس و قانون جایگاهی برای زنبورداری دیده نشده است؛ گفت: اگرچه برای فعالان مرغداری، گاوداری و… تسهیلاتی در نظر گرفته شده، اما دولت از این شغل که نوعی دامداری محسوب می شود و مکمل مهم کشاورزی است، حمایتی نمی‌کند.
وی با اشاره به اینکه تنها کمک دولت به زنبورداران در حد تخصیص یک کیلوگرم شکر تعاونی به ازای هر کندو است در صورتی‌که در زمستان‌گذرانی زنبور و پرورش نوزادانش شش کیلوگرم شکر نیاز دارد، گفت: اگر درخواست شکر بیشتر داریم برای تولید عسل نیست، این مقدار شکر صرفا برای بقای زنبور است.
این زنبوردار عنوان کرد: باغ‌ها و مزارع کشور متکی به زنبور هستند، قطعأ اگر زنبور گرده‌افشانی نکند تولیدات غذایی از طریق کشاورزی به خطر می‌افتد.
وی ابراز کرد: کشاورزانی هستند که برای بقای باغات خود حاضرند هزینه نیروها و ایاب و ذهاب ما را پرداخت کنند تا کندوها را در باغات و مزارع‌شان جاگذاری کنیم.
صابری با اشاره به اینکه دلیل این‌گونه برخورد و بی‌توجهی دولت را نمی‌دانیم؛ افزود: علی‌رغم حضور تکنسین و هیئت‌مدیره در وزارتخانه، متأسفانه دسترسی به آنها سخت است، از طرفی اتحادیه زنبورداران نیز به فعالیت‌های ما اهمیت نمی‌دهد.
عسل تقلبی مهم‌ترین درد این صنعت
این زنبوردار باسابقه، عسل تقلبی را مهم‌ترین درد این صنعت مهم عنوان کرد و گفت: متأسفانه تولید عسل تقلبی از شکر زیاد شده و با حمایت مسئولان از این تولیدکنندگان، عسل طبیعی و باکیفیت ضربه خورده است.
صابری عنوان کرد: در همین شهر عسل تقلبی توقیف شده که باید معدوم گردد، اما متاسفانه بعد از مدتی قابل‌مصرف اعلام می‌شود؛ این تغییر حکم بر چه اساسی انجام می‌گیرد، جای سوال دارد؟
وی افزود: وقتی ارزش عسل واقعی را درک می‌کنیم که از کندودار آن را تهیه نمائیم، مثل روغن زرد که اگر اعتماد به دامدار نداشته باشید، قابل‌تشخیص برای همه نیست.
وی با اشاره به اینکه 33 سال زنبورداری می‌کنم اما با قاطعیت نمی‌توانم کیفیت عسل را تعیین کنم، گفت: عسل‌های موجود در بازار رُس نمی‌بندد و مردم عسل رُس بسته را شکر دار می‌دانند، در صورتی که عسل تقلبی و مشکل دار رُس نمی‌بندد.
صابری تصریح کرد: برای افزودن مواد، عسل باید در دمای بالا قرار گیرد که علی‌رغم از بین رفتن آنزیم‌ها، عسل سم تولید می‌کند و برای بدن زیان دارد.
وی در خصوص تشخیص عسل تقلبی از عسل طبیعی گفت: تنها روش شناخت عسل طبیعی، تشخیص در آزمایشگاه‌ها و نیز تهیه آن از فروشگاه‌های معتبر و تولیدکننده است.
صادرات عسل، نیاز به برند سازی دارد
صابری با اشاره به اینکه در خراسان‌رضوی فقط 10 نفر صادرکننده هستند که مقدار بالا خریداری می‌کنند، از سویی چون میزان تولید ما جوابگوی نیاز آنان نیست خریدی از ما ندارند؛ گفت: این خریداران از افراد خاصی عسل خرید می‌کنند که برایشان نفع داشته باشد، در کنار آن برای صادرات باید برندسازی شود که اکثر زنبورداران در منطقه این امکان را ندارند.
وی با بیان اینکه تولید عسل در منطقه کاشمر بیش از 500 تن است و هرسال با توجه به وضعیت آب‌وهوا کم و زیاد می‌شود؛ افزود: امسال با توجه به خشک‌سالی منطقه، زنبورها را به خراسان نیاوردم و در شهرهای جیرفت، بافت و هرمزگان مشغول تولید هستیم، برای اینکه بتوانیم تولید باکیفیتی داشته باشیم تاکنون 6 بار زنبورها را جابجا کرده‌ام.
هزینه‌های تحمیلی بر مشکلات زنبورداران افزوده است
این زنبوردار با اشاره به اینکه کرایه‌های حمل و نقل بسیار افزایش یافته است؛ گفت: با توجه به دستور دامپزشکی و جهادکشاورزی مجوز برای انتقال فقط به کامیون‌های حمل زنبور که کارت بهداشتی و مجوز حمل دام دارند، داده می‌شود که مجبوریم برای دسترسی زودتر به مناطقی که گُل دارند کرایه حمل بالاتری پرداخت کنیم.
صابری عنوان کرد: داروهای بی‌کیفیت موجود در بازار از دیگر مشکلاتی است که سازمان دامپزشکی به عنوان نهاد مسئول واردکنندگان دارو، پس از مصرف دارو جواب دهی مورد نیاز برای از بین رفتن آفت را مشاهده نمی‌کنیم.
وی بیان کرد: متاسفانه کاهش بارندگی‌ها منجر به بروز پدیده خشک‌سالی و از سویی کاهش جمعیت زنبورعسل شده و نتیجه آن افت محسوس تولید عسل است.
این زنبوردار، بازاریابی برای فروش عسل تولیدی، کمبود داروهای ارگانیک و عدم دسترسی زنبوردار به آن، عدم ارائه نهاده به زنبوردار، توزیع انواع نوار آفت‌کش‌های تقلبی و غیراستاندارد را از دیگر مشکلات این صنعت دانست.
وی با اشاره به اینکه کیفیت پایین دارو و تکرار آن کیفیت عسل را پایین می‌آورد، گفت: داروهای باکیفیت که مورد نیاز است و باز هم به آنها شک داریم هر کیلو 2 میلیون تومان برای 100 زنبور استفاده می‌شود که بازهم ترس استفاده از این داروها را داریم که زیانش بیشتر از نفعش باشد.
این تولیدکننده عسل با گلایه از اینکه هیچ‌یک از سازمانها، زنبورداران را به رسمیت نمی‌شناسند؛ تأکید کرد: وام‌های خوداشتغالی برای این امر در اختیار افراد قرار می‌دهند اما متأسفانه نظارت چندانی بر روی این موضوع وجود ندارد و بسیاری از دریافت‌کنندگان وام، زنبوردار نیستند.
صابری با اشاره به اینکه طی 33 سال زنبورداری فقط10میلیون تومان تسهیلات دریافت کرده‌ام؛ گفت: اگر قرار است تسهیلاتی برای اشتغال پرداخت شود باید به افراد باتجربه برای توسعه و اشتغال‌زایی بیشتر اختصاص یابد چون جامعه از تعداد زنبورداران اشباع شده که با حمایت از زنبورداران فعال علاوه بر اشتغال‌زایی بیشتر، اقتصاد پایداری را نیز رقم خواهد زد.
