وقتی در گوگل کلمه دانشمند را جست‌وجو می‌کنیم، با نام‌های بسیاری از کشورمان روبه‌رو می‌شویم، زنان و مردانی که همگی خوش درخشیده‌اند؛ دکتر “حسن خواجوی” یکی از همان دانشمندان است. این پژوهشگر جوان در کاشمر به دنیا آمد و با تلاش و پشتکاری که داشت اکنون نامش در زمینه زبان‌شناسی در بین 400 دانشمند جهان هست. همین موفقیت‌ها بهانه‌ای شد تا با او درباره موفقیت‌هایش به گفت‌وگو بنشینم.
* به عنوان اولین سئوال، خودتان را برای مخاطبین نشریه آوای‌کاشمر معرفی و از مدارج علمی‌تان بگویید؟
با عرض سلام خدمت شما و خوانندگان محترم این نشریه وزین، حسن خواجوی عضو هیئت‌علمی و دانشیار گروه آموزش زبان انگلیسی دانشگاه بجنورد هستم. سال 1385برای تحصیل در مقطع کارشناسی در رشته زبان و ادبیات انگلیسی وارد دانشگاه فردوسی مشهد شدم. مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری را در همین دانشگاه گذراندم و در سال 1394 موفق به اخذ مدرک دکتری در رشته آموزش زبان انگلیسی شدم و از همان سال در دانشگاه بجنورد شروع به کار کردم.
*از دوران کودکی و نوجوانی و تحصیلات‌تان در کاشمر بگویید؟
متولد کاشمر هستم. سال 1373دوران ابتدایی را در مدرسه شهید باهنر این شهر شروع کردم. دوره راهنمایی را در مدرسه شهید باقری و دوره دبیرستان را در نمونه دولتی امین که اکنون به نام مدرسه نمونه دولتی آیتاللهخامنهای شناخته می‌شود، گذراندم. آن زمان ما اولین ورودی‌ها به دبیرستان امین بودیم و این خودش باعث همدلی بیشتر بین دانشآموزان، معلمین، مدیر و معاونین مدرسه شده بود. هرچند دوره دبیرستان در رشته ریاضی و فیزیک مشغول به تحصیل بودم، اما چون علاقه زیادی به این رشته نداشتم، تصمیم گرفتم پیش‌دانشگاهی را در رشته زبان انگلیسی ادامه تحصیل دهم. البته نقش انگیزشی دبیران زبان انگلیسی خوبی هم که آن زمان در مدرسه داشتیم در این تغییر رشته بی‌تأثیر نبود.
*چه شد بهتر از دیگران توانستید چنین مدارج علمی را کسب کنید؟
به نظر من علاقه اولین شرط برای ورود به هر کاری است و من چون علاقه زیادی به این رشته داشتم، راحت‌تر با مشکلاتی که با آن‌ها مواجه می‌شدم، برخورد می‌کردم.
*بر چه اساسی در جمع دانشمندان برتر قرار گرفته‌اید؟
این مورد بر مبنای گزارشی است که هرساله مهرماه توسط تیمی از پژوهشگران دانشگاه استنفورد و انتشارات الزویر اعلام می‌شود و به نام “فهرست دانشگاه استنفورد” هم شناخته می‌شود. در این گزارش پر استنادترین پژوهشگران سراسر دنیا در 22 رشته اصلی و 174 رشته فرعی اعلام می‌شوند.
آنچه این گزارش به‌صورت دقیق نشان می‌دهد، دو درصد پراستنادترین پژوهشگران دنیا در این حوزه‌ها هستند. در واقع تعداد استنادات بیشتر به تألیفات پژوهشی محققین، نشان از موردتوجه قرار گرفتن آن تألیفات در سطح دنیا دارد. در سال‌های اخیر، عملکرد پژوهشگران ایرانی در این گزارش قابل‌توجه بوده است. در رشته زبان‌شناسی بنده در بین400 پژوهشگر دو درصد پراستناد برتر قرار دارم. آنچه برای رسیدن به این دستاورد اهمیت دارد اول از همه انتشار مقالات باکیفیت در مجلات معتبر بین‌المللی است. بنابراین، به محققین عزیزی که ابتدای امر پژوهش هستند، پیشنهاد می‌کنم بر کیفیت پژوهش خود اهمیت بدهند و پژوهشهایشان را در انتشارات معتبر بین‌المللی به چاپ برسانند.
*اغلب کارهای تحقیقاتی شما در چه حوزه‌هایی بوده و در کجا انجام شده است؟
بیشتر کارهای پژوهشی من در حوزه روانشناسی آموزش زبان است. در این پژوهش‌ها، به دنبال این هستم که ببینم چگونه تفاوت‌های فردی افراد بر یادگیری زبان‌های دومشان تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان‌مثال، به بررسی نقش عواملی همچون اضطراب، انگیزه، و نگرش افراد بر یادگیری زبان دوم می‌پردازم. در یادگیری زبان دوم، علاوه بر نقش متدهای تدریس که اهمیت بالایی دارند، نقش عوامل روانشناسی و تفاوت‌های فردی هم باید مورد بررسی قرار بگیرند. بیشتر پژوهش‌هایی که انجام داده‌ام در ایران و بر روی زبان آموزان بوده است.
*حمایت دولت‌ها از کارهای پژوهشی و تحقیقاتی چگونه است؟
در تمام دنیا از کارهای پژوهشی و تحقیقاتی حمایت‌های قابل توجیهی صورت می‌گیرد، که این حمایت‌ها در غالب گرنتهای پژوهشی در اختیار اساتید دانشگاه و محققین قرار می‌گیرد. در کشور ما هم این حمایت‌ها وجود دارد و از طریق گرنتهای پژوهشی توسط وزارت و علوم، وزارت بهداشت، سازمان‌های دولتی و حتی غیردولتی و بنیاد ملی نخبگان در اختیار افراد قرار می‌گیرد.
با این‌حال، اگر بخواهیم جایگاه علمی کشور را در سطح بین‌المللی بهبود ببخشیم و پژوهشگرها باانگیزه بیشتری به امور پژوهشی بپردازند باید بودجه‌ها و گرنتهای پژوهشی افزایش یابد، نکته دیگر این که در مقایسه با رشته‌های مهندسی و علوم پزشکی، بودجه‌ها و گرنتهای پژوهشی کمتری به رشته‌های علوم انسانی و علوم اجتماعی اختصاص داده می‌شود که امیدوارم در آینده، بودجه‌های بیشتری برای این رشته‌ها در نظر گرفته شود.
*قانون‌های مناسبی برای استفاده از کارهای پژوهشی داریم؟
جواب این سؤال که تا چه اندازه ما از یافته‌های پژوهشی در جامعه و صنعت استفاده می‌کنیم این است که در تمام دنیا تأثیریافته‌های پژوهشی به‌صورت مستقیم در جامعه و صنعت دیده نمی‌شود. خیلی وقت‌ها پژوهش‌هایی صورت می‌گیرد، متأسفانه فقط در حد یک کار پژوهشی باقی می‌ماند و فراتر از آن نتیجه‌اش دیده نمی‌شود. به نظر من اگر بخواهیم یافته‌های پژوهشی را که در حوضه‌های مختلف از مهندسی و پزشکی گرفته تا حوزه‌های علوم انسانی در جامعه و صنعت به کار ببریم باید در گام اول نیازها و مشکلات جامعه و صنعت را شناسایی کرده و در گام بعدی شروع به انجام پژوهش نمائیم.
خوشبختانه در کشور ما، اخیراً سامانه نظام ایده‌ها و نیازها (که به نام سامانه نان هم شناخته می‌شود) راه‌اندازی شده که بر مبنای تعامل دوطرفه بین سازمان‌ها و ارگان‌های نیازمند پژوهش و پژوهشگران است و محققین با شناسایی نیازهای جامعه و صنعت، پژوهش‌های خود را هدفمند و در جهت رفع این نیازها انجام می‌دهند. همچنین این امر باعث همکاری بین مؤسسات پژوهشی، دانشگاه‌ها، صنعت، و جامعه می‌شود.
* ترشیز از نگاه شما برای این‌که به‌خوبی در کشور مطرح و جوانان موفقی را پرورش دهد، چه باید انجام دهد؟
منطقه ترشیز دارای پتانسیل بسیار قوی نیروی انسانی است. به نظر من آنچه نسل جوان و نوجوان ما در این منطقه به آن بیشتر نیاز دارد، آگاهی بخشی در زمینه‌های مختلف است. به‌عنوان‌مثال، یک دانش‌آموز قبل از این‌که بخواهد وارد دانشگاه شود و انتخاب رشته کند باید به‌خوبی از آن رشته، بازار کارش و محتوای آن رشته آگاه شود. قطعاً دعوت از متخصصین موفق هر حوزه و ایراد سخنرانی و مشاوره برای دانشآموزان نقش مهمی در این آگاهی بخشی دارد و در نتیجه فرد با اطلاعات کامل رشته خود را انتخاب می‌کند. خیلی وقت‌ها می‌بینیم به دلیل ناآشنایی دانشجویان با یک‌رشته، پس از مدتی کوتاه از ورود به دانشگاه بی‌انگیزه شده و عملکرد خوبی در دانشگاه ندارند. بنابراین، با آگاهی بخشی به جوانان منطقه ترشیز در زمینه‌های تحصیلی، کاری و… می‌توانیم به رشد بیشتر جوانان این منطقه کمک کنیم.
*با تشکر از شما اگر صحبت خاصی دارید بفرمائید؟
با تشکر از شما به خاطر دعوت از بنده و به امید موفقیت و درخشش هرچه بیشتر منطقه ترشیز.
