*80 درصد صنایع‌دستی فاقد بسته‌بندی
تاکنون تولیدکنندگان صنایع‌دستی در کاشمر به‌خوبی نتوانسته‌اند در حوزه تجاری‌سازی ورود کنند اما با برگزاری نمایشگاه‌های مختلف این انگیزه ایجاد شده و امید می‌رود؛ امسال شاهد اتفاقات خوشایندی در این زمینه باشیم.
در همین خصوص رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کاشمر با بیان اینکه تولیدکنندگان ظرفیت‌های خود و بازار را شناخته و شناسایی کرده‌اند، می‌افزاید: چون تاکنون تولیدات هدفمند نبوده‌اند در عرصه تجاری‌سازی صنایع‌دستی موفق نبوده‌ایم.
رضا یوسفی با اشاره به اینکه برخی محصولات صرفاً تولیدشده و به فکر فروش نبوده‌اند، اظهار می‌کند: با مخاطب‌شناسی صورت گرفته باید محصولات بر اساس نیاز جامعه باشد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کاشمر عدم بسته‌بندی مناسب را آسیبی جدی در حوزه صنایع‌دستی دانسته و می‌گوید: در این راستا پارسال اولین دوره بسته‌بندی صنایع‌دستی خراسان در کاشمر برگزار شد.
وی برگزاری استارتاپهای حوزه صنایع‌دستی را ضروری می‌داند و می‌افزاید: در بخش بسته‌بندی صنایع‌دستی هنوز آن‌گونه که باید به‌خوبی نتوانسته‌ایم ورود داشته باشیم.
یوسفی با اشاره به اینکه 80 درصد صنایع‌دستی فاقد بسته‌بندی مناسب هستند، اظهار می‌کند: برای صادرات صنایع‌دستی اقداماتی انجام شده به‌طوری‌که محصولات چرم منطقه در بازارهای خلیج‌فارس مبادله می‌شود.
وی اعلام می‌کند؛ تلاش شده با تغییر نگاه، تولیدات کاربردی‌تر شده و بر اساس نیاز بازار باشند، زیرا با کاربردی‌تر شدن صنایع‌دستی بهتر می‌توانیم تجاری‌سازی و برندسازی کنیم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کاشمر عدم ارائه آموزش‌های لازم، نبود زیرساخت‌های مناسب برای عرضه محصولات، نبود فضاهای مناسب برای فروش صنایع‌دستی را از مهم‌ترین چالش‌های این عرصه می‌داند.
وی همچنین عدم شناخت مردم و مدیران از ظرفیت‌های صنایع‌دستی را از دیگر چالش‌های این بخش عنوان کرده و می‌افزاید: باید از تولیدات صنایع‌دستی شهرستان حمایت بیشتری کرد.
*تجاری‌سازی امری ضروری
بدونشک صنایع‌دستی به دلیل اینکه یک هنر ـ صنعتی است که از ظرفیت‌های مختلفی برخوردار است، می‌تواند در کنار بسیاری از صنعت‌های دیگر مطرح شود و ظرفیت‌های خالی را در سایر صنایع پر کند.
در همین خصوص معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی در گفت‌وگویی تجاری‌سازی صنایع‌دستی را امری ضروری می‌داند و بر اجرایی کردن آن تأکید دارد.
محمدحسین مطیع می‌افزاید: اکنون 22 رشته بومی صنایع‌دستی در استان خراسان رضوی فعالند که تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی از مهم‌ترین آن‌ها هستند.
وی بیان می‌کند: وقتی صنایعی مانند سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی جهانی و یا ملی هستند نمی‌توان هرگونه تمایل داشت به تولید و عرضه پرداخت بلکه حتماً باید تجاری‌سازی شوند.
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی با تأکید بر اینکه سایر رشته‌ها هم باید به سمت تجاری‌سازی و گرفتن برند بروند، عنوان می‌کند: اگر می‌خواهیم وارد عرصه رقابت شویم، باید برخی اقدامات را از جمله در طراحی، نمونه‌سازی محصول، طراحی بسته‌بندی و حتی استانداردسازی انجام دهیم.
وی می‌گوید: به‌رغم اینکه تاکنون در راستای برندسازی محصولات صنایع‌دستی اقداماتی انجام شده اما چون تجاری‌سازی در دنیا به‌سرعت در حال حرکت است، اقدامات صورت گرفته کافی نیست.
مطیع با بیان اینکه اگر بخواهیم در دنیا از عرضه و صادرات صنایع‌دستی عقب نمانیم باید کارهای زیربنایی مهم را با سرعت بیشتری انجام دهیم، عنوان می‌کند: تولیدکنندگان مجبورند به سمت تجاری‌سازی و برندسازی حرکت کنند اما اگر بخواهند سنتی فعالیت کرده و به همان داشته‌های خود راضی باشند تا حدی می‌توانند با همین روش باقی بمانند و بعد از مدتی باید از عرصه خارج شوند.
وی با اشاره به اینکه در وضع کنونی نگاه سنتی به صنایع‌دستی یک آسیب محسوب می‌شود، اظهار می‌کند: هرچند می‌شود تولیدات به‌صورت سنتی باشد اما نمی‌توان آن‌ها را در روزنامه پیچید و عرضه کرد؛ بلکه باید نوع نگاه‌ها در خصوص اهمیت بسته‌بندی محصولات صنایع‌دستی تغییر کند.
وی با بیان اینکه تاکنون در عرضه اتفاقی نیفتاده و بیشتر محصولات به‌صورت سنتی به فروش می‌رسند، بیان می‌کند: شاید در برخی بخش‌ها اقدامات اندکی انجام شده باشد اما کافی نیست و باید به‌صورت برنامهریزی شده و مدون باشد.
مطیع عدم توجه به اهمیت طراحی، بسته‌بندی و عرضه محصولات صنایع‌دستی را از مهم‌ترین مشکلات می‌داند و می‌گوید: شاید حرف‌های بسیاری در خصوص اهمیت بسته‌بندی، تجاری‌سازی و طراحی گفته شود اما باید قانون، دستوری و الزام شود.
وی می‌گوید: تجاری‌سازی یشکی از راهکارهای توسعه و فروش صنایع‌دستی است و توجه و تدوین از جمله مؤلفه‌های مهم در رونق صنایع‌دستی است.
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی اظهار می‌کند: برای نجات صنایع‌دستی، افزایش صادرات و رفتن به سمت بازارهای جهانی باید به سمت تجاری‌سازی و بسته‌بندی استاندارد رفت و نشان اعتماد دریافت کرد هرچند این موضوع هیچ منافاتی با روش‌های سنتی برای تولید ندارد.
درصد اندکی از محصولات تجاری شده‌اند
هرچند در کنار صادرات صنایع‌دستی، استان و شهرستان، بازار بزرگ و قابل‌تأملی همچون مشهد و سایر شهرستان‌ها با جاذبه گردشگری وجود دارد اما تولیدکنندگانی که از این بازار به‌عنوان یک فرصت استفاده کرده‌اند، بسیار اندکند.
می‌طلبد برای تقویت این بخش زیرساخت‌های تولید تقویت و شیوه فروش محصول تغییر کند و تولیدات بر اساس نیاز بازار و سلیقه مشتری باشد.
یکی از مدرسان رشته طراحی صنعتی و طراحی بسته‌بندی صنایع‌دستی در خراسان رضوی با اشاره به اینکه برای تقویت این بخش باید زیرساخت‌های تولید تقویت و شیوه فروش محصول تغییر کند، می‌افزاید: باید تولیدات بر اساس نیاز بازار و سلیقه مشتری باشد.
عطیه غلامپور می‌گوید: به‌رغم اینکه از دوسال گذشته برنامه‌هایی در قالب طرح تجاری‌سازی صنایع‌دستی مطرح گردیده اما هنوز درصد اندکی از محصولات صنایع‌دستی، در این حوزه تجاری شده و قابلیت فروش مطلوب دارد.
غلامپور اظهار می‌کند: بدونشک محصولی که برای نیاز جامعه و مصرف‌کننده تولید شود و به بازار فروش برسد قطعاً موفق‌تر از محصولاتی خواهد بود که دور از این اهداف تولید می‌شوند.
وی همچنین به وضعیت برندسازی در حوزه صنایع‌دستی اشاره کرده و می‌گوید: اگر بخواهیم به سمت برندسازی و ترویج هرچه مناسب‌تر محصولات صنایع‌دستی حرکت کنیم باید ابتدا شاهد رونق اقتصادی و انگیزه در این حوزه باشیم.
غلامپور با اشاره به اینکه متأسفانه امروزه شاهد توزیع تولیداتی هستیم که فاقد برند هستند، می‌افزاید: این اقدام موجب می‌شود واسطه‌ها قدرتمندتر شده و شاهد عرضه نامشخص تولیدات اصیل باشیم، به‌طوری‌که هنرمند متفکر صنایع‌دستی به نسبت هنر و زحمتی که در عرضه تولیدات خود متحمل می‌شود، منفعت اقتصادی مطلوب را ندارد.
وی یکی از مهم‌ترین علل فروش فله‌ای را عدم آگاهی تولیدکنندگان از چگونگی برندسازی و شیوه صحیح ورود به بازار دانسته و اظهار می‌کند: سعی شده با برگزاری کارگاه‌ها و رویدادهای مختلف و با حمایت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سطح آگاهی را جهت گذر از این مسئله بالا ببریم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن، شاید پنج درصد از صنایع‌دستی بسته‌بندی مناسبی داشته باشند، می‌گوید: تولیدات صنایع‌دستی باید بر اساس نیاز صورت گیرد.
متأسفانه تاکنون صنایع‌دستی هنوز به جایگاه اصلی خود نرسیده است، از سویی با توجه به اینکه فقط خود ادارات صنایع‌دستی می‌توانند متولی برگزاری دوره‌های آموزشی باشند؛ باید میراث فرهنگی در این بخش فعال‌تر عمل کند.
با توجه به اینکه بسیاری از آثار ارزشمند صنایع‌دستی هنوز با روزنامه و در کارتن بسته‌بندی می‌شوند، این اقدام فروشندگان موجب شده ضربه بسیاری به صادرات صنایع‌دستی وارد شود.
به‌رغم اینکه تاکنون آن‌گونه که باید به موضوع بسته‌بندی و برندسازی توجه نشده اما تولیدکنندگان و هنرمندان صنایع‌دستی با شرکت در دوره‌های آموزشی می‌توانند عرضه محصولاتی با بسته‌بندی بهتر و فروش بیشتر داشته باشند.
