مدیریت شهری بر مبنای خلاقیت علمی و عملی
علی اصغر مرادزاده
شهردار اسبق
زندگی شهرنشینی و قوانین متعدد به‌گونه‌ای شده که شهرداری‌ها را به‌عنوان یکی از شلوغ‌ترین و پرکارترین دستگاه‌های اجرایی در آورده است و پاسخ‌گویی به آن به هنر و علم خلاق بستگی دارد، ضروری است جهت تولید علم، مدیریت خلاق شهر، اقتصاد پویای شهر، برنامه‌ریزی خلاقیت در حیات شهروندی و زیباسازی شهری را مراکز دانشگاهی با رویکرد جهادی و علمی مورد توجه خود قرار دهند و از نظر اساتید، پژوهشگران، فرهیختگان و شهروندان استفاده شود تا با رویکرد علمی و عملی وضعیت موجود به سوی وضعیت مطلوب برسد. در شهر مذهبی مدیریت برنامه و بودجه فیزیک شهر با فرهنگ و معنویت شهر تناسب داشته باشد. در این موضوع مقام معظم رهبری در امانت‌داری به فرهنگ و امانت‌داری به اخلاق مردم خطاب به مدیریت شهری بارها اعلام فرموده‌اند؛ “علاوه بر این‌که مدیریت فرهنگ شهری می‌بایست پاسخ‌گوی تحولات هزاره‌ی سوم باشد ضروری است متناسب با مفاهیم و الگوهای شهر دینی پاسخ‌گوی نیاز انسان کامل و ارزش‌گرا باشد پس با در نظر گرفتن نیازهای شهر و شهروندان مدیریت شهری باید بر مبنای تجمیع نظرات صاحب‌نظران، تعادل بخشی علمی و مدیریتی در بخش عمران، حمل و نقل، پارک‌ها و فضای سبز، بهداشت، اقتصاد شهری، سیما و زیباسازی شهر، فرهنگ‌و هنر و… معنویت در شهر ایجاد نمایند، از جمله؛
اـ مدیریت معنوی شهر: که بر اساس رهنمودهای دینی و دستاوردهای علمی سلامت معنوی شهر زیربنای سلامت اجتماعی، سلامت روانی و سلامت فیزیکی ـ کالبدی شهر می‌باشد و باید این مهم مورد توجه قرار گیرد. و حق شهروند است تا برای حفظ سلامت معنوی، سلامت اجتماعی و فرهنگی مبتنی بر ارزش‌های لسانی و الهی خود از منظر و سیمای شهر لذت ببرند.
2ـ مدیریت فرهنگ شهری: فرایند دو جانبه از سوی مدیریت شهر و شهروندان به‌عنوان مؤثرترین رکن توسعه شهری با کمترین هزینه بالاترين بهره‌وری اثربخشی و تغییر، توسعه و تکامل در سازمان ذهنی مدیر شهری و شهروندان ایجاد می‌کند، به‌طوری‌که اگر سلسله مراتب شناخت را در نظر بگیریم فرهنگ بزرگ‌ترین دارایی معنوی یک جامعه است که باید حفظ شود.
3ـ مدیریت سیما و زیبایی شهر: زیبایی حق شهروندان است که برای حفظ سلامت معنوی، سلامت اجتماعی و فرهنگ مبتنی بر ارزش‌های انسانی الهی خود از منظر و سیمای شهر لذت ببرند درحالی‌که اگر سیمای شهر برای جلب درآمد، محل تجلی و بروز حملات تبلیغاتی کالاهای بیگانه، مصرف‌گرایی، تجمل‌پرستی و… صورت‌گرایی شود چشم شهروندان مانع فعال شدن و ذهن اعتمادبه‌نفس، خودباوری، زیباپسندی و معنویت‌گرایی می‌گردد. پس ضمن رعایت اصل اقتصادمقاومتی و فرهنگی و بهره‌برداری از سیمای شهر برای افزایش پویایی اقتصادی شهر که از نظر بافت اجتماعی، اشتغال و سایر عوامل دارای سیمایی خاص می‌باشد و اکثر ساکنان آن در مشاغل مختلف صنفی فعالیت دارند. پس مدیریت سیما و زیبایی شهر نشان از سلامت معنوی. اجتماعی. و تعادل فرهنگی در هوش تجسمی و فضایی شهروندان می‌باشد و فضای محیط زندگی انسان یک نیاز فرهنگی ـ تربیتی می‌باشدکه باید به آن توجه شود.
4ـ مدیریت ساخت و ساز و عمران شهری: که بیشترین سهم را در رتبه‌بندی دارد و گاهی مشکلات شهری این مدیریت را به سوی ضرورت‌های دیگر مثل حمل‌ونقل و زباله و… تغییر مسیر می‌دهد، ولی مدیریت شهری از این مهم غفلت نمی‌کند زیرا چشم‌انداز و رسالت آن نگاه علمی به شهر است. لذا ضروری است معماری شهری را به عنوان نماد ارزش‌های شهری، فرهنگ شهر، سلامت معنوی و اجتماعی شهر در نظر بگیریم چون بر اساس اصل دهم قانون اساسی، خانواده رکن بنیادین اجتماعی محسوب می‌گردد ضمن این‌که در سازمانی بنام خانه مستقر است. بنابراین خانه باید حریم خانواده، آرامش خانواده، دسترسی خانواده به بهداشت و خدمات شهری با آموزش‌های لازم قرارگیرد. پس بایستی شهرسازی ما منجر به تحکیم نهاد خانواده شود.
5ـ مدیریت پارک‌ها و فضای سبز شهری رکن بعدی است زیرا تفریح و بهره‌برداری از فضاهای تفریحی پس از ایجاد امنیت برای انسان مطرح می‌گردد و وقتی‌که سلامت معنوی انسان را مدیریت شهری تأمین نموده و نیز سلامت اجتماعی و روانی او فراهم شده است، می‌تواند با آرامش در کنار خانواده به پارک رفته و برای زندگی فردی خود به آرامش و تجدید قوای روحی بپردازد. ولی در شهری که تبلیغات انسان را حریص و سیمای شهر انسان را به رقابت کاذب می‌کشاند، شهروند مجبور است علاوه بر ۸ ساعت کار، ۸ ساعت هم اضافه‌کاری نماید و ۸ ساعت هم کابوس کار اضافه‌کاری را به‌جای ۸ ساعت تفریح و استراحت قرار دهد. پس مدیریت شهری خلاق می‌تواند زمینه‌های کارآفرینی شهری، کاهش هزینه‌های شهری (شبکه‌ی حمل‌ونقل ارزان، شبکه توزیع میوه و تره‌بار ارزان‌قیمت، شبکه خدمات تفریحی ارزان‌قیمت و…) زمینه‌ای برای افزایش فرصت‌های بهره‌برداری شهروندی و پارک‌ها و فضای سبز شهری فراهم نماید و در نهایت مدیریت شهری باید تلاش نماید تا تمام نیازمندی‌های شهروندان را با درایت حل نماید.
