شورای‌شهر نیاز به متخصص مدیریت شهری دارد، نه سخنران
مهدی نساج خیابانی
مسئول اداره عمران شهرداری کاشمر
یک کارشناس مدیریت‌شهری معتقد است: پیشنهادهای نظارتی و مقررات‌گذاری اعضای شورای‌شهر باید جنس تخصصی داشته باشد. آنها باید متخصص اداره مدیریت شهری باشند و به مدیران اجرایی کمک کنند.
شورای‌شهر به عنوان نهاد برخاسته از مردم، متولی مدیریت شهر و نظارت بر حسن اجرای قوانین است، اما آنچه کارشناسان شهری به آن تاکید دارند لزوم ساختار تخصصی و توانمند در حوزه تصمیم‌گیری و مدیریت جامع این نهاد مدنی است.
مهدی نساج‌خیابانی مسئول اداره عمران شهرداری در گفت‌وگو با آوای‌کاشمر با بیان این‌که شوراها بر اساس قانون وظایفی دارند، گفت: این وظایف را می‌توان در چهار دسته تقسیم‌بندی کرد.
نخستین و مهمترین وظیفه شوراها حوزه نظارت است. این نظارت ابعاد مختلفی دارد و شامل نظارت در زمان اجرا، پیش و بعد از اجراست. اگر قرار است پروژه‌ای در شهر اجرا شود شوراها می‌توانند پیش از آغاز پروژه، نظر نظارتی خود را داشته باشند. بعد اجرا هم می‌توانند حسابرسی کنند یا صورت‌های مالی پروژه را بررسی کنند.
کار ویژه دوم شوراها هماهنگی با سازمان‌های مختلف برای حل مسائل شهری است. دستگاه‌های مختلف خدمت‌دهنده از آموزش و پرورش، محیط زیست، شهرداری، آب و فاضلاب، برق، حوزه رفاه یا وزارت علوم در شهر وجود دارد که هرکدام خدمتی را به شهر ارائه می‌کنند.
نساج افزود: کارکرد سوم شورا در حوزه اجراست. هرچند بسیاری اعتقاد دارند که شورا کار اجرایی ندارد اما برخی از فعالیت‌های شورا نزدیک به اجراست. انتخاب شهردار، انتخاب ذی‌حسابان و حسابرسان و بررسی صورت‌های مالی تلفیقی و تصویب تفریغ بودجه همانند وظایف عملیاتی و اجرایی هیئت‌مدیره یک سازمان و شرکت است. کارکرد چهام شورا هم مقررات‌گذاری برای هماهنگی، نظارت و اجراست.
* شوراها در حوزه هماهنگی خوب عمل نکردند
نساج مهمترین مساله شورا در ادوار مختلف را «هماهنگی» دانست و گفت: ما در مجموعه مدیریت‌شهری هرچند تعامل خوبی بین دستگاه‌های اجرایی و حل مسائل شهری فراهم کردیم، اما بهره‌وری شورا در مدیریت شهری پایین است.
این کارشناس مدیریت شهر تاکید کرد: باورم این است که شوراها پس از ۵ دوره در حوزه هماهنگی خوب عمل نکردند و این موضوع جای بحث دارد. درک کارشناسی در حوزه هماهنگی به شدت کاهش یافته است. جز در سال اولِ همین دوره، در حوزه هماهنگی عملکرد خوبی نداشتیم.
نساج افزود: در حال حاضر در شرایط کرونا دولت سهم عمده بودجه خود را صرف مصارف هزینه‌ای یعنی حقوق و دستمزد می‌کند و تصویب پروژه‌های عمرانی آن عمدتا زیر۳۰ درصد است. در بیشتر دولت‌ها این‌گونه بوده و روشن است که دولت‌ها پروژه‌های عمرانی جدی برای کشور ندارند. در این شرایط شهرداری کاشمر توسعه همه جانبه شهر در ابعاد متعدد زیرساختی و عمرانی، فضای‌سبز و فرهنگی، ورزشی، ایمنی و ترافیکی و همچنین هنری، تفریحی، تفرجی و تولیدی و خدماتی و اقتصادی را در دستور کار دارد. برخی از ابعاد مغفول مانده توسعه شهری را احیا کردند. در مناسبت‌های فرهنگی پیشگام هستند. اگر همین مجموعه مدیریت شهری محدود نمی‌شد قطعا شتاب توسعه در شهر ما بیشتر هم می‌گردید.
وی ادامه داد: به طور حتم بدون شورای کارآمد و بدون این ساختارها که هنوز جای تقویت دارد، شهرهای ما با چالش‌های جدی‌تری همراه بود. شفافیت و انضباط مالی کمتری داشتیم و کیفیت زندگی در حوزه خدمات شهری در شهرها پایین‌تر بود؛ بنابراین استقرار نظام مدیریت شهری به خودی خود در راستای بهبود کیفیت زندگی و حمکروانی شهری است، اما شهرها باید با کیفیت بهتر و رو به رشد اداره شود.
* اعضای شورا باید متخصص مدیریت‌شهری باشند
به اعتقاد نساج شوراها یکی از ضرورت‌های توسعه و پیشرفت شهر هستند و استقرار آنها کاری مهم بود. مسیری که شوراها در ادوار مختلف طی کردند سبب بهبود زندگی شهری شده است اما این شوراها می‌توانستند موفق‌تر عمل کنند.
این کارشناس مدیریت شهری ادامه داد: اعضای شوراهای شهر باید متخصص مدیریت شهری باشند. مدیریت شهری نهاد هزینه ـ درآمدی است. شهر کاشمر که حدودا ۱۷۰۰ هکتار مساحت دارد، هر روز باید زباله سطح شهر جمع‌آوری شود و هر روز باید حمل و نقل عمومی کار کند؛ به همین دلیل پیشنهادهای نظارتی و مقررات‌گذاری اعضای شورای‌شهر باید جنس تخصصی داشته باشد. آنها باید متخصص اداره مدیریت شهری باشند و به مدیران اجرایی کمک کنند و اقدامات آنها ساختار اداره مدیریت شهری را به تنش نکشد و مجموعه مصوبه‌های آنها سبب کاهش انگیزه نیروی انسانی در مجموعه نشود.
وی با بیان این‌که نمایندگان مجلس نمی‌توانند طرحی که بار مالی بیش از بودجه دارد، مصوب کنند؛ افزود: همین موضوع ساده در شوراها رعایت نمی‌شود و شوراها در طول سال مصوبه‌هایی را وضع می‌کنند که هم بار مالی مازاد بر بودجه مصوب دارد، هم ساختار و تشکیلات را تغییر می‌دهد و هم هزینه‌ها و مصارف را دچار تنش می‌کنند، این بار مالی در شرایطی ایجاد می‌شود که هیچ ردیف بودجه‌ای برای آن تعیین نمی‌شود.
به گفته وی، در گذشته بحثی در شورا وجود داشت که با خط اعتباری پنجاه میلیارد تومانی جهت کمک به وصول مطالبات از دولت تحولی را ایجاد می‌نمود که به دلیل عدم شناخت کافی از مقررات مورد موافقت قرار نگرفت، لذا تشخیص این موارد نیاز به تخصص دارد.
اگر دندان شما درد می‌کند نمی‌توانید به سوپر مارکت فوق لوکس بروید، مساله شما با دندانپزشک حل می‌شود. مساله شهر هم با متخصصان مدیری شهری برطرف می‌شود نه با سخنرانان مدیریت‌شهری.
* شهر باید با آرامش بیشتر اداره شود
وی افزود: اطمینان دارم در ادوار آینده، جامعه و نهادهای سیاسی به متخصصان حوزه مدیریت شهری بر می‌گردند. شهر باید با آرامش بیشتری اداره شود و واقعیت این است که شهر دیگر تحمل اختلافات سیاسی مطرح شده که بر حوزه اجرا تاثیر بگذارد را ندارد.
اگر تیمی که وارد شورای شهر دائما شهر را ورشکسته بخواند و اعلام کند نمی‌تواند شهر را اداره کند در این صورت بازارهای مالی انگیزه‌ای برای همکاری با آن ندارند.
نساج ادامه داد: اگر اعضا شورا متخصص مدیریت شهری باشند بر اساس کارکرد نظارتی خود اجازه ایجاد بدهی را به شهرداری می‌دهند اما به این شرط که ساختار مدیریت بدهی در یک نظام صحیح افشا شود تا مردم از آن مطلع شوند.
به اعتقاد نساج، کاشمر مجموعه‌ای از فرصت‌ها و تهدیدهاست که همه آنها ناشی از نظام برنامه‌ریزی گذشته است. وقتی مدیریت شهری تصمیمی می‌گیرد باید بداند نتیجه تصمیمش در ۱۰ سال آینده چه می‌شود.
اعضا باید بدانند مقررات وضع شده و ساختاری که تغییر می‌دهند منجر به چه تغییری در نظام درآمد و هزینه شهر می‌شود و در بلندمدت چه اثر مثبت و منفی در ساختار شهر دارد. درک این موضوع به طور قطع به تخصص نیاز دارد.
