گرچه شهرستان کاشمر به عنوان یک منطقه مهم در ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خراسان‌رضوی شناخته می‌شود و توسعه پایدار آن مستلزم توجه ویژه به زیرساخت‌ها، مشکلات فرهنگی و عمرانی است، اما در حال حاضر این خطه با تاریخ غنی و فرهنگ پربار خود، با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که نیازمند بررسی و مدیریت مؤثر هستند. در این راستا، نشریه آوای‌کاشمر به گفت‌وگو با “دکتر محمد قربانی“ فرماندار شهرستان، پرداخته است تا از نزدیک با دیدگاهها و برنامه‌های وی پس از گذشت دو ماه از قبول مسئولیتش در این مقام آشنا شود. قربانی با تجربه‌ای که در حوزه‌های مدیریتی و اجرایی دارد، در این مصاحبه به تحلیل مهم‌ترین مسائل شهرستان از جمله زیرساخت‌های ضروری برای توسعه، چالش‌های فرهنگی و نیازهای عمرانی پرداخت و راهکارهای پیشنهادی خود را برای بهبود وضعیت موجود مطرح کرد. در این مصاحبه، تلاش شد تا به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های موجود در کاشمر بپردازیم و از نزدیک با برنامه‌های آینده فرماندار برای تحقق توسعه این شهرستان آشنا شویم. در این مسیر، هدف ما نه‌تنها آگاهی‌رسانی به شهروندان درباره فعالیت‌ها و برنامه‌های مدیریت شهرستان بود، بلکه ایجاد فضایی برای گفتگو و تبادل نظر میان مسئولان و مردم برای رسیدن به توسعه‌ای پایدار و همگرا می‌باشد. با امید به این‌که این گفت‌وگو بتواند تصویری روشن از وضعیت کنونی و آینده شهرستان کاشمر ارائه دهد.
****
ضمن سلام و خداقوت، به عنوان اولین سوال، پیش از انتصاب به عنوان فرماندار کاشمر، تصورات شما از منطقه چگونه بود؟
ضمن تشکر از میزبانی شما و تلاش‌های نشریه آوای‌کاشمر، من از قبل با منطقه آشنایی داشتم و فضای آن با تصوراتم فاصله چندانی ندارد. کار در این شهرستان بسیار دشوار و متأسفانه منطقه در زمینه مسائل زیرساختی، از جمله راه، آب، برق، گاز، راه‌آهن و فرودگاه با کمبود مواجه است. اگرچه در برخی شهرستان‌ها پیشرفت‌های خوبی در زمینه توسعه زیرساخت‌های صنعتی و معدنی صورت گرفته، اما در کاشمر طی۲۰ سال گذشته همچنان با مشکلاتی در حوزه جاده و گاز روبرو هستیم، هرچند شدت این مشکلات کمی کاهش یافته و از نعمت گاز برخورداریم؛ اما هنوز با کمبود فشار گاز مواجه هستیم. همچنین از پروژه جاده شادمهر به کاشمر که دو دهه قبل تعریف شده بود، ۴۰ تا ۵۰ درصد آن هنوز باقی‌مانده است. جاده کاشمر به خلیل‌آباد که در سال ۸۶ به بهره‌برداری رسید، نتوانست آن‌گونه که انتظار بود به بهبود ارتباطات با شهرستان‌های هم‌جوار کمک کند و جاده کاشمر به مه‌ولات که می‌توانست این شهرستان را از جایگاهی که دارد خارج کرده و ارتقاء دهد، هیچ تغییر و بهبودی نداشته است. باقی موضوعات هم به همین منوال است.
چه عواملی را در بروز این مشکلات مؤثر می‌دانید؟
این مسائل به دولت خاصی مربوط نمی‌شود؛ فضای عمومی شهرستان باید برای رشد و توسعه تغییر کند. در حالی‌که بخش خصوصی حرکت‌های خوبی داشته و سرمایه‌گذاری‌های موفقی انجام داده، بخش دولتی در شهرستان به‌شدت درجا زده است. کاشمر از نظر سرمایه‌گذاری جذاب است، اما مشکلات به‌طور قطع ناشی از ضعف‌های مدیریتی است. وظیفه دولت فراهم کردن زیرساخت‌هاست؛ وضعیت برق در شهرک صنعتی کاشمر به گونه‌ای است که اگر یک سرمایه‌گذار جدید بخواهد وارد شود، نمی‌توانیم برق لازم را تأمین کنیم و باید منتظر راه‌اندازی پست جدید باشیم. زمین فاز دو شهرک صنعتی مشخص شده، اما هنوز برق برای آن فراهم نشده است. مدیران مربوطه باید از قبل برای جذب اعتبار و رفع مشکلات اقدام می‌کردند. اگرچه نمی‌توانم تلاش‌های نمایندگان، فرمانداران و مدیران اجرایی گذشته را نادیده بگیرم، اما هنوز کارهای زیادی باقی‌مانده و این منطقه پتانسیل بالایی برای فعالیت‌های توسعه‌ای دارد.
وضعیت راه‌آهن کاشمر به کجا رسید؟
در خصوص وضعیت راه‌آهن کاشمر، باید بگویم که اخیراً با مسئولان استانی دیدارهایی داشته‌ام. در حال حاضر، تاکنون بر روی راه‌آهن غرب کشور آنتنی‌های متعددی اجرا شده است؛ در واقع یک خط راه‌آهن سراسری داریم که از جنوب غربی به شمال غربی و همچنین از غرب به مرکز و شرق کشور می‌رسد و هر شهر با توجه به نفوذ خود، توانسته از این ظرفیت ریلی بهره‌برداری کند. در خراسان‌رضوی، پروژه فیض‌آباد به سبزوار که در سال ۱۳۹۱ تعریف شده، به طول۲۸۰ کیلومتر در حال پیگیری است. با این حال، متأسفانه در طول ۱۵ سال گذشته، هیچ‌یک از نمایندگان مجلس، فرمانداران و مسئولان استانی و ملی نتوانسته‌اند به‌طور جدی پیگیر این پروژه باشند؛ این اتصال بین جنوب و غرب استان می‌تواند تأثیر بسزایی در توسعه کاشمر داشته باشد. از سویی متأسفانه اعتبار امسال برای این پروژه بسیار اندک بوده و تنها برای حفظ آن در فهرست پروژه‌ها، بودجه ناچیزی به ان اختصاص یافته است.
پیگیری‌های شما در این زمینه چه بوده است؟
اخیراً جلسه‌ای با حضور شش فرماندار خراسان‌رضوی، مدیرکل دفتر فنی، نماینده ساخت راه‌آهن کشور و نمایندگان سازمان مدیریت برگزار شد. این پروژه تنها ۲۸۰کیلومتر طول دارد و اگر شش فرماندار این شهرستان‌ها و نیز نمایندگان به‌خوبی همکاری نمایند، می‌توانیم در مدت دو تا سه سال به نتیجه مطلوبی دست یابیم. تلاش ما این است که تمامی شهرستان‌ها در این زمینه پای کار بیایند و امیدواریم جلساتی با حضور نماینده وزارتخانه در دفتر استاندار خراسان‌رضوی برگزار شود تا برای سال آینده اعتبارات مناسبی برای این پروژه اختصاص یابد.
اکنون مطالعات پروژه در چه وضعیتی قرار دارد؟
تاکنون مطالعات ۲۰۰کیلومتر از پروژه انجام‌شده است، در حالی‌که هنوز۸۰ کیلومتر دیگر نیاز به مطالعه دارد. آن ۲۰۰کیلومتر که از فیض‌آباد تا شمال بردسکن را شامل می‌شود، می‌تواند به‌زودی وارد فاز اجرایی شود.
جناب فرماندار در جلسه معارفه خود صحبتی از تغییرات مدیریتی داشتید، آیا به این نتیجه رسیدید که برخی باید تغییر کنند؟
در جلسه معارفه، در راستای فعال‌تر سازی مجموعه مدیریت شهرستان، بحث‌هایی در خصوص تغییرات مدیریتی در ادارات مطرح شد که با توجه به وضعیت موجود، به‌طور قطع انجام تغییراتی ضروری خواهد بود. لذا به‌زودی شاهد تغییراتی به‌ویژه در مجموعه فرمانداری خواهیم بود. البته ما نباید در این زمینه به سمت تصمیمات هیجانی و احساسی برویم؛ برای ما توانمندی افراد اهمیت بیشتری دارد تا نگرش سیاسی آن‌ها. متأسفانه برخی مدیران فاقد برنامه و خلاقیت هستند و تنها منتظر دیکته‌های استان می‌مانند. از سویی بسیاری از مدیران شهرستان توانمندی و تجربه بالایی دارند و باید از استان مطالبه‌گری کنند تا به کمک شهرستان بیایند. امیدوارم بتوانیم هماهنگی و هم‌افزایی لازم را در شهرستان برقرار کرده تا در موضوعات زیرساختی، طی چند ماه آینده شاهد تغییرات ملموس و مثبت باشیم.
با توجه به هشدار کارشناسان درباره خطرات زیست‌محیطی مسکن ملی در کاشمر به دلیل احداث بر روی چاه‌های آب شُرب، چه اقداماتی برای مدیریت این بحران انجام‌شده است؟
متأسفانه سایت ۳۴ هکتاری با مشکلات جدی در زمینه فاضلاب مواجه است و از سویی با وجود برگزاری جلسات متعدد با آبفای استان، هنوز هیچ اقدام عملی در این زمینه انجام نشده است. مدیرعامل آبفای استان یک سال پیش وعده داده بود که ظرف ۶ ماه این مشکل حل خواهد شد، اما اکنون بیش از ۶ ماه از آن وعده گذشته و هیچ پیشرفتی مشاهده نمی‌شود. تاکنون یک مرحله مناقصه برگزار شده که بدون برنده باقی‌مانده و قرار است مناقصه دیگری برای طرح فاضلاب برگزار شود. یک‌ماه پیش وعده داده شده بود که ظرف۱۰روز آینده انشعاب‌ها به متقاضیان فروخته خواهد شد، اما هنوز هیچ اقدامی در این راستا انجام نشده است. همچنین، قول اجرای سپتیک به‌طور موقت نیز عملی نشده است. برای حل این مشکلات، نیاز به اجرای تصفیه‌خانه است که اگر از همین الان شروع شود، ۶ تا ۷ ماه زمان خواهد برد. باید توجه داشت که این پروژه نباید در موقعیتی جانمایی می‌شد که با این چالش‌ها مواجه شود. لیکن با وجود مخالفت‌های محیط‌زیست، این جانمایی انجام‌شده و از سویی ما به‌عنوان دولت وظیفه داریم این پروژه را ادامه داده و به سرانجام برسانیم.
پیش‌بینی‌ها برای اسکان و وضعیت زیرساخت‌ها در سایت 34 هکتاری چگونه است؟
امیدواریم که طی دو تا سه‌هفته آینده سپتیک آماده شود، اما انجام زیرساخت‌های شهری مانند دسترسی‌ها، فضاهای آموزشی و کاربری‌های ورزشی زمان‌بر خواهد بود.
وضعیت فاز ۱۸۸ هکتاری به کجا رسید؟
گرچه جانمایی فاز ۱۸۸هکتاری مناسب نمی‌باشد، اما اجرای این پروژه منتفی نیست. ما یک ماه فرصت داده‌ایم تا کارگروهی متشکل از چند اداره و دستگاه تشکیل شود تا بر روی نقاط مختلف شهر مطالعات انجام دهند و در صورت امکان، جابجایی صورت گیرد. انتخاب زمین ملی بدون معارض به‌عنوان گزینه برای مسکن ملی، به‌عنوان آسان‌ترین گزینه در نظر گرفته شده بود، در حالی‌که باید در اطراف شهر کار کارشناسی بیشتری انجام می‌شد. در سایت ۱۸۸هکتاری، جمعیتی به‌اندازه کل شهرستان بردسکن قصد سکونت دارند و نیاز به زیرساخت‌های متنوعی هست، که هزینه‌های سنگینی را به همراه خواهد داشت. همچنین، پالایش‌های دقیق در رابطه با ثبت‌نام شده‌ها انجام نشده است و اگر این پالایش‌ها به‌درستی صورت گیرد، حدود ۸ هکتار ممکن است حذف شود، هرچند ممکن است این هم اتفاق نیفتد ولی باید پالایش مجدد انجام گیرد.
تاکنون بازدیدهای مختلفی از واحدهای صنعتی داشتید. مهم‌ترین مشکلاتشان چیست؟ چه اتفاقی باید بیفتد که تولید و اشتغال منطقه رونق بگیرد؟
در این بازدیدها، مشخص شد شهرستان کاشمر بیشتر “خدماتی“ است و حوزه “صنعت“ ضعیف است. در شهرستان‌های توسعه‌یافته‌ای مانند نیشابور و فریمان، مردم تأثیر صنعت را به‌خوبی دیده‌اند. گرچه واحدهای صنعتی موجود در کاشمر قوی هستند، اما در فاز دو شهرک صنعتی با مشکلات زیرساختی مواجهیم. زیرساخت‌ها باید آماده شوند تا سرمایه‌گذاران جذب شوند؛ تا زمانی که پست برق راه‌اندازی نشود، سرمایه‌گذاران فقط می‌توانند تأسیسات را احداث کنند. ظرفیت برقی که از قبل برای شهرک صنعتی در نظر گرفته شده، به‌طور کامل واگذار شده و حتی یک مگاوات اضافه هم نداریم. این پست باید۱۰ سال پیش احداث می‌شد. گرچه مشکل گاز به این شدت نیست، اما ما در تأمین آب با مشکلاتی مواجهیم.
کاشمر در پروژه انتقال آب از دریای عمان سهمی دارد؟
تاکنون هیچ واحدی در کاشمر اعلام نکرده که از پروژه انتقال آب از دریای عمان سهمی دارد. آب دریای عمان برای صنعت است و معادن خواف سهم خود را دریافت کرده‌اند، اما در کاشمر چنین سرمایه‌گذاری انجام نشده است. هرچند در شهرک صنعتی با مشکل جدی آب مواجه هستیم.
منطقه ویژه اقتصادی کاشمر به کجا رسید؟
متأسفانه از سال ۱۳۸۸، هر فرمانداری که به این سمت منصوب شده، فقط طی۶ ماه مکاتبات زیادی با استان و تهران داشته، اما پس از آن هیچ پیگیری مستمری صورت نگرفته است. گرچه منطقه ویژه اقتصادی کاشمر توجیه بسیار خوبی دارد اما مشکلات مدیریتی که در منطقه ویژه اقتصادی اتفاق می‌افتد مجدداً چالش‌هایی را به وجود می‌آورد. در حال حاضر منطقه ویژه اقتصادی کاشمر با چالش‌هایی مواجه است. مدیرعامل جدید در ابتدا مخالفت‌های جدی نسبت به حضورشان در این شهرستان داشت، اما با توضیحات ارائه شده، مقرر گردید بررسی‌های بیشتری انجام شود.
در خصوص پروژه‌های شهرک گلخانه‌ای و نیروگاه خورشیدی هم پیگیری‌هایی داشته‌اید؟
متأسفانه یکی از سرمایه‌گذاران به دلیل مشکلات مدیریتی داخلی خودشان، از تمامی پروژه‌ها کنار کشیده و این موضوع به بحران سرمایه‌گذاری منجر شده است، زیرا چندین پروژه به یک نفر یا شرکت سپرده‌شده و اکنون این وضعیت را به وجود آورده است. همچنین، باز پس‌گیری زمین نیروگاه به این سادگی نیست. نیاز است که منابع طبیعی وارد عمل شود و از طریق دستگاه قضایی این موضوع پیگیری گردد.
مگر در قرارداد قید نشده اگر پروژه به نتیجه نرسید، زمین را پس بدهند؟
این نیز به همان مشکل مدیریتی برمی‌گردد. وقتی منِ فرماندار، مسئول اداره‌ای را تحت‌فشار قرار می‌دهم تا به‌جای انجام کارهای کارشناسی، کاری را انجام دهد، این یک اشتباه است و مانند همان اتفاقی که در مسکن ملی افتاد. به‌عنوان مثال منابع طبیعی ۱۰۰۰ متر زمین داده، اما سرمایه‌گذار دو برابر آن را تصرف کرده است وقتی هم از مسئول اداره پیگیر شدم، اعلام کردند که تمامی نامه‌نگاری‌ها در خصوص این تخلف انجام‌شده، اما به آن‌ها گفته شده بگذارید کار را انجام دهند. در خصوص پنل‌های خورشیدی هم اگر کسی متقاضی باشد، دیگر زمین برای واگذاری نداریم. برای ما مشخص نیست که سرمایه‌گذاران چه میزان زمین فریز کرده‌اند؛ هرچند زمین‌هایی برای نیروگاه گرفته‌اند، ولی چند سال است هیچ اقدامی نکرده‌اند و از سویی زمین‌ها با صِرف تقاضا تکمیل شده و نه با اجرا.
تاکنون وزرا و مسئولان بسیاری به منطقه آمده‌اند و در برخی مواقع10دقیقه بیشتر در منطقه نمانده‌اند، این حضورها دستاوردی دارد؟
حضور وزرا و مسئولان در منطقه، به‌خصوص اگر به‌صورت مقطعی و با مدت‌زمان کوتاه باشد، غالباً تأثیر چشم‌گیری ندارد. اگر ما نتوانیم برای آمدن وزرا برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشیم، عملاً این حضورها نتیجه‌ای نخواهند داشت. با این حال، در سفر وزیر راه، تقاضاهایی مطرح شد که امیدواریم قول‌هایی که دادند به عمل تبدیل شود.
گفته می‌شود کاشمر سالیانه پذیرای سه‌میلیون گردشگر و مسافر است. آیا این آمار را قبول دارید و زیرساخت‌ها برای این حجم از مسافر و زائر فراهم است؟
در مورد آمار پذیرش سه میلیون گردشگر و مسافر در سال، باید بگویم این عدد به واقعیت نزدیک است. هر هفته، مسافران زیادی از شهرهای اطراف، حتی سبزوار به سیدمرتضی می‌آیند و این نشان‌دهنده وجود زیرساخت‌های مناسبی است که کاشمر در زمینه گردشگری دارد. البته نیاز به توسعه زیرساخت‌ها به‌ویژه در زمینه اقامت وجود دارد. در حال حاضر، پیگیری‌هایی برای ساخت هتل در حال انجام است و به‌زودی جلساتی با سرمایه‌گذاران خواهیم داشت. کاشمر در زمینه هتل‌داری بسیار ضعیف است و تنها چند مجموعه اقامتی داریم. ما آماده‌ایم تا بهترین شرایط را برای واگذاری زمین و اخذ مجوزهای لازم برای هر سرمایه‌گذاری که بخواهد هتل بسازد، فراهم کنیم. امیدوارم مجموعه مدیریتی شهر و اعضای شورا همکاری بیشتری در این زمینه داشته باشند.
کسب‌وکارهای کوچکی در منطقه داریم که مردم به دلیل عدم نظارت درست و دقیق گلایه‌های بسیاری دارند.
نظارت‌ها بر تامین و توزیع کالاهای اساسی هر روز انجام می‌شود، اما در مورد اجاره‌بها، شاهد افزایش وحشتناک آن هستیم که بسیاری از کسبه کوچک را به ورشکستگی نزدیک کرده است. مالکین به بهانه وجود افرادی که حاضرند با قیمت‌های بالا اجاره دهند، از کاهش قیمت خودداری می‌کنند و این مسئله به گرانی دامن می‌زند. قراردادها خارج از ضوابط به امضا می‌رسند و این باعث شده کسبه مجبور به گران‌فروشی شوند. ما باید نظارت‌ها را بیشتر کنیم و متأسفانه این نظارت‌ها در حال حاضر کافی نیستند. به جد پیگیر این موضوع هستیم تا شرایط بهتری برای کسبه و بازار فراهم کنیم.
نظرتان در مورد وضعیت برگزاری کنسرت و برنامه‌های فرهنگی چگونه است؟
متأسفانه از وضعیت برگزاری کنسرت‌ها و برنامه‌های فرهنگی، به‌ویژه در روستاها، رضایت ندارم. با وجود پتانسیل‌های موجود در هر روستا، هنوز جشنواره‌ای برگزار نشده است. مردم این شهر خواهان برنامه‌های شاد و مفرح هستند و اداره فرهنگ و ارشاداسلامی باید در هماهنگی و اجرای این برنامه‌ها فعال‌تر باشد اما حتی هنوز لیست هنرمندان برجسته شهرستان را در بخش‌های مختلف نداریم. اداره ارشاد باید بیشتر از این به وظایف خود عمل کند و برای بهبود برنامه‌ها تلاش کند. کاشمر در حوزه فرهنگ در سکوت به سر می‌برد و ما به وظایف خود به‌خوبی عمل نکرده‌ایم. هر فرد باید پاسخگوی اختیارات خود باشد و از سویی باید مطالبه فرهنگی بیشتری صورت گیرد.
چرا در شهرهای هم‌جوار که از نظر مذهبی مشابه کاشمر هستند، کنسرت‌های موسیقی برگزار می‌شود، اما در اینجا با سخت‌گیری‌های زیادی مواجهیم؟
چنین به نظر می‌رسد که یکی از موانع توسعه فرهنگی شهر، خود اداره ارشاد است؛ اداره‌ای که باید پیشتاز باشد و به اهالی فرهنگ کمک کند، اما این‌گونه نیست. سالن سرو در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارد و فقط صندلی دارد. یک شهر۱۵۰ هزار نفری نباید چنین وضعیتی داشته باشد. برگزاری کنسرت‌ها و نمایش‌ها می‌تواند درآمدزا باشد، اما قوانین موجود در بخش فرهنگ این شهر قابل‌قبول نیست. متأسفانه آسیب‌های اجتماعی در اینجا بسیار زیاد است و اگر فعالیت‌های فرهنگی توسعه یابد، قطعاً می‌توانند به کاهش این آسیب‌ها کمک کنند. برخی از آسیب‌ها دیگر زیرپوست شهر نیستند بلکه به‌وضوح قابل‌مشاهده‌اند.
آیا کنسرتی که از تهران مجوز گرفته، می‌توانند جلوی اجرای آن را در کاشمر بگیرند؟
این اداره ارشاد است که باید پیگیر برگزاری کنسرت‌ها باشد، اما متأسفانه خود این اداره مانع برگزاری آن‌ها می‌شود و همکاری لازم را ندارد. وقتی با مدیرکل ارشاد در مورد مسائل فرهنگی صحبت می‌کنیم، پاسخگو نیست و انتقادات زیادی در این زمینه وجود دارد. مردم به برنامه‌های فرهنگی در حوزه موسیقی، تئاتر و دیگر هنرها نیاز دارند، اما در حال حاضر هیچ برنامه فرهنگی برای عموم مردم نداریم. طی دو هفته اخیر، چندین بار برای صدور مجوز اجرای برنامه‌های فرهنگی در کاشمر تماس گرفته‌ام، اما اداره‌کل ارشاد هیچ پاسخی نداده است. با برگزاری کنسرت و مراسم‌های شاد در این منطقه هیچ مشکلی وجود ندارد و کسانی که در دیگر نقاط کشور کنسرت برگزار می‌کنند، باید در کاشمر نیز این امکان را داشته باشند. اگر گفته شده که در این شهر تنها چند کنسرت باید اجرا شود، این موضوع به عدم تمایل اداره ارشاد برمی‌گردد و باید تعداد این کنسرت‌ها افزایش یابد. ما مسلمان و هیاتی هستیم و می‌دانیم که در ایام عزاداری نباید کنسرتی برگزار شود، اما نباید به‌صورت سلیقه‌ای مانع برگزاری مراسم‌های فرهنگی شویم. وقتی سالن با اجرای یک کنسرت پر می‌شود، قطعاً تقاضا برای فعالیت‌های فرهنگی افزایش می‌یابد اما در حال حاضر فعالیت فرهنگی در کاشمر بسیار کم است.
اگر صحبت خاصی دارید، بفرمائید؟
ممنون از شما. از همکاریتان سپاسگزارم.
