جوانان را جذب مساجد کنیم

مساجد به عنوان خانه خدا و خانه مردم، متعلق به همه آحاد جامعه است و در طول تاریخ اسلام به عنوان بسترساز اندیشه و مهندسی اجتماعی مطرح بوده و محل حضور توده‏های مردم و با ایفای نقش‏های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و دینی در توسعه جامعه اسلامی نقش‏آفرین بوده‏اند. حال آن‏که این روزها با غفلت از ظرفیت این اماکن، مساجد ما تبدیل به مرکز سالمندان شده و بی‏مهری‏ها به مساجد و ضعف‌ها و نقصان‌های ما در مسجدداری باعث شده نتوانیم از ظرفیت‏های والای این اماکن بهره ببریم. جای تأسف این‌که در سال‏های اخیر فقط به مهیا کردن فضای ظاهری مساجد خود را محدود کرده‏ایم و چه بسیار مساجدی که در محله‏های مختلف احداث می‏شود و گاه در یک خیابان چند مسجد وجود دارد که با کمترین تعداد مستمع مواجهند. این غفلت‏ها از نحوه فعالیت‌های مختلف عبادی و فرهنگی و اجتماعی و مشورتی در مساجد تا بی‏توجهی به شادابی و شکوه و شور برای جذب قشر نوجوان و جوان را در بر می‏گیرد. حال آن‌که با مطالعه تاریخ اسلام می‏بینیم در دوران پیامبر مسجد همه چیز بوده است؛ پایگاه تصمیم‏گیری اجتماعی، نظامی، سیاسی، عبادی و فرهنگی لذا انحصار مسجد به نماز، خلاف سنّت و سیره اسلامی است. ولی متأسفانه درِ بسیاری از مساجد این شهر فقط برای اقامه فریضه نماز باز می‏شود و حتی اگرچه رهبر معظم انقلاب بر باز بودن 24 ساعته مساجد تأکید داشته‏اند، حال آن‏که اگر از همین ده‏ها حسینیه که فقط در ایام عزاداری محرم و برپایی مراسم ختم دایرند و یا مساجدی که فقط برای برپایی نماز درِ آنها باز می‏شود، به عنوان یک مجتمع استفاده شود و امکانات هنری، ورزشی، نمایشی و کتابخانه در کنار آنها وجود داشته باشد جوانان به مسجد و رفتن به این اماکن راغب‏تر می‏شوند و از لحظه‏های ناب و خاص آنان بیشتر استفاده می‏شود. بی‏شک اگر همین تعداد اماکن مذهبی و معنوی به خوبی مدیریت شوند تأثیر به‏سزایی در پیشرفت فرهنگی مذهبی شهر خواهد داشت.

متأسفانه ما عادت کرده‏ایم در ناکامی‏های خود جهت جذب جوانان به مساجد به داوری بپردازیم که حرف شنو نیستند و زیربار نمی‏روند اما کم شنیده‏ایم که امام جماعت مسجدی و یا هیئت امنای حسینیه‏ای بگوید؛ نکند نقص در من باشد، نکند نحوه بیان من، محتوای کلامم و ابزاری که به کار گرفته‏ام نامناسب باشد. چه بسا در زمینه ارتباط با مخاطب‏های جوان در مساجد با برخی کاستی‏ها و ضعف‏ها مواجیهم و شاید برای این‌که مساجد کانون همه فعالیت‏ها باشند تلاش ناچیزی کرده‏ایم. بی‏شک اگر مسجدی امام جماعتی، هوشیار و عاقبت اندیش و به معنای دقیق کلمه مربی داشته باشد و از کارگزاران خوش‏فکری برخوردار باشد می‏تواند از ظرفیت‌های مساجد برای جذب همه اقشار به ویژه جوانان استفاده مناسبی کند.

نکته دیگر این که اگرچه مساجد به خداوند و مردم تعلق دارد و رسالت آن پیامی توحید است اما عده‏ای با نگاهی سیاسی و حزبی، رفتن و نرفتن به فلان مسجد را با سلیقه سیاسی‏شان ناساز می‏دانند حال آن‌که در اسلام دین و سیاست در کنار هم قرار دارد و مسجد باید محل انسجام و همبستگی و وحدت باشد و نباید رنگ و بوی جناحی پیدا کند. رویه‏ای که متأسفانه در برخی از مسئولان این شهر دیده می‏شود و از رفتن به فلان هیئت و حسینیه به خاطر اختلافات حزبی و نگاه‏های سلیقه‏ای امتناع می‏ورزند.

از همه مهم‏تر این‌که شاید بهتر باشد خلق‏ا… به جای نگاه کمّی به مساجد و برنامه‏های آن به صورت کیفی به دنبال طرح موضوعات مختلف در مساجد باشند تا به حفظ ارزش‏های اصیل اسلام و انقلاب در این پایگاه‏های مهم فکری پرداخته شود. از این‏رو نیاز است هدف‏گذاری صحیحی در مساجد و نحوه اداره آنها صورت گیرد تا آنها پایگاه معرفت و روشنگری باشند هم مدرسه و دانشگاه، هم مرکز فکر و تأمل. شاید بهتر باشد به خود بیاییم و کاری کنیم تا با انتخاب ائمه‌جماعت جوان‏گرا، پرهیز از استفاده ابزاری از مساجد، پرهیز از سیاسی‏بازی و تقسیم‏بندی آنها به خودی و غیرخودی و راستی و چپی برای مساجد فی‏نفسه فارغ از آن‌که با نگاه مسئولان آن همراه هستیم یا نه احترام قائل شویم. در انتخاب ائمه جماعت و روحانیون مساجد، دقت‏نظر داشته باشیم و با برگزاری دوره‏های آموزشی مختلف آنان را با برخی مسائل روز آشنا کنیم تا قادر به گفتمان‏سازی در بین جوانان و پاسخگو به پرسمان آنها باشند. چه بسا این همه مسجد در شهر باشد و باز هم تب ساخت آن را در بین افراد ببینیم اما مستمع چندانی در آنها مشاهده نکنیم خیلی دردناک است. متولیان امر باید تأکید رهبر انقلاب بر جذب جوانان به مساجد را جدی بگیرند و اندکی به خود آمده و فضایی فراهم آورند که در همه ایام سال شاهد رونق و نشاط در مساجد باشیم.