در این راستا جریان اصلاحات که همواره به مدد حضور پرشور مردم انتخابات را از رقیب سنتی خود برده، این‌بار کار سخت‌تری در پیش دارد، چرا که در این انتخابات باید از سویی رضایت خاطر مردم فراهم گردد و از سوی دیگر منتظر احراز صلاحیتها برای بستن لیست‌های انتخاباتی باشد. اصلاح‌طلبان باید تلاش خود را دو چندان کنند تا در گام چهارم نیز مانند دوره‌های پیشین موفقیت حاصل کنند.
بازگشت سرمایه اجتماعی
با اعلام ستاد انتخابات وزارت کشور، انتخابات مجلس یازدهم که در تاریخ 2 اسفند امسال برگزار می‌شود، کلید خورد. این در حالی است که جریان اصلاحات همچنان در حال ارزیابی چگونگی حضور در انتخابات مجلس است. در این راستا دو نوع رویکرد مطرح می‌شود. نخستین دیدگاه “شرکت مشروط” در انتخابات است؛ این دیدگاه که سعید حجاریان آن را مطرح کرده، از این قرار است که باید به صورت “مشروط” در انتخابات شرکت کنیم و اگر شروطمان در انتخابات پذیرفته نشد، عطای انتخابات را به لقایش ببخشیم و اساساً شرکت نکنیم.
رویکرد دوم نیز که رویکرد غالب اصلاح‌طلبان تاکنون است، معتقدند روند عملکردی “شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان” در انتخابات92، 94 و 96 موفقیت‌آمیز بوده و از این جهت این روند در انتخابات آتی نیز باید ادامه پیدا کند و در صورتی که اصلاح‌طلبان نتوانند از همه ظرفیت خود در انتخابات استفاده کنند، باز هم به روش ائتلاف پیش بروند تا باز هم پیروزی در انتخابات را مانند سال 94 از آنِ خود کنند.
این رویکرد اکنون بین اصلاح‌طلبان غلبه یافته، اما آنچه واضح و مبرهن است اینکه اصلاح‌طلبان به هیچ وجه نباید از انتخابات و صندوق رأی فاصله بگیرند؛ چرا که این دقیقاً همان خواسته دلواپسان است. بسیاری از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب نیز با وجود انتقاداتِ بعضاً تُندی که به روند عملکردی دولت و فراکسیون امید دارند، اما معتقدند که باید در این چند ماه مانده تا انتخابات، همانطور که رئیس دولت اصلاحات گفت شرایط تغییر کند و دولت و مجلس تحول عظیمی را ایجاد کنند تا سرمایه اجتماعی اصلاح‌طلبان به عرصه بازگردد و با مشارکت حداکثری، این جریان سیاسی را به پیروزی برساند.
این مسائل در شرایطی اتفاق می‌افتد که طی روزهای گذشته نخستین جلسه “شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان” با حضور اکثریت اعضا برگزار شده و در این جلسه به بررسی شرایط و موقعیت اصلاح‌طلبان در جامعه و میزان اقبال مردم به آنها پرداختند. ابراهیم اصغرزاده عضو کمیته سیاسی و برنامه، گزارشی از وضعیت و شرایط جامعه به اعضای شورای عالی اصلاح‌طلبان ارائه کرده و تأکید داشته که «طرفداران آقای روحانی و بخشی از جامعه از دولت سرخورده شده‌اند.»
شرکت با تمام ظرفیت
علی تاجرنیا فعال سیاسی اصلاح‌طلب در خصوص نحوه حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس اظهار داشت: «با توجه به اینکه آزادی انتخاب برای انتخاب شونده و انتخاب کننده وجود دارد؛ انتخابات می‌تواند یک تابلوی واقعی از افکارعمومی نشان دهد و براساس انتخاب مردم می‌توان قضاوت کرد که وزن جریانات سیاسی به چه شکلی است». تاجرنیا در گفتگو با روزنامه آرمان گفت: «با وجود برخی از نظارت‌هایی که به هر دلیل بخشی از ظرفیتهای یک جناح را از حضور در انتخابات حذف می‌کند، در انتخابات و پس از آن نمی‌توانیم ارزیابی دقیقی از میزان مقبولیتی که یک جریان سیاسی در جامعه دارد، داشته باشیم.»
عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت افزود: «جریان اصلاحات در طول دوران گذشته با مانعی روبه‌رو بوده که نتوانسته حداکثر ظرفیتهای خود را به میدان بیاورد و این مسأله باعث شده که در انتخابات توفیق حداکثری را نداشته باشد. در جریان اصلاح‌طلب چهره‌های شاخص و مطرحی داریم که می‌توانند مورد انتخاب مردم واقع شوند، اما از حضور در انتخابات محروم شدند.»
وی ادامه داد: «این مسأله زمانی که از تهران دور می‌شویم و به سمت شهرستان‌ها می‌رویم خودش را بیشتر نشان می‌دهد. طبیعتاً هر چقدر افرادی که معرفی و انتخاب می‌شوند و در ارکان قدرت قرار می‌گیرند به هسته اصلی یک جریان سیاسی نزدیک‌تر باشند اثرگذاری جدی‌تری دارند، اما هرچقدر افرادی با غلظت اصلاح‌طلبی کمتری داشته باشیم، به همان نسبت میزان کارایی آنها نیز کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین تابلوی انتخابات یک تابلوی واقعی را نشان نخواهد داد به جهت اینکه در زمان انتخابات و پس از آن اصلاح‌طلبان نتوانستند از حداکثر ظرفیت خود استفاده کنند.»
تاجرنیا تصریح کرد: «تجربه مجلس دهم، شوراها و دولت این مسأله را بیان می‌کند که اگر نتوانیم با حداکثر ظرفیت و نیروهای شاخص این جریان به میدان بیاییم، حیثیت اصلاح‌طلبی دچار خدشه می شود و این جریان سعی می‌کند که حضور مشروط در انتخابات داشته باشد. لذا مجموع اینها شاید یک جریان سیاسی را به این نتیجه برساند که با تمام طرفیت باید در انتخابات حاضر شد.»
استراتژی ایجابی نه سلبی
علی صوفی دبیرکل حزب پیشرو اصلاحات هم در خصوص حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات آینده مجلس اظهار کرد: «در انتخابات متغیرهایی وجود دارد که دست اصلاح‌طلبان است و متغیرهایی دست اصلاح‌طلبان نیست. آنچه در اختیار و کنترل اصلاح‌طلبان است تعیین استراتژی در بستن لیست است. حال اینکه اصلاح‌طلبان استراتژی انتخابات‌های 92 تا 96 را که استراتژی سلبی بود ادامه خواهند داد یا نه؛ به نظر می‌رسد شرایط تغییر کرده و اکنون استراتژی سلبی برای مردم انگیزه‌ای برای حضور در پای صندوق‌های رأی ایجاد نمی‌کند.»
صوفی در گفتگو با روزنامه آرمان گفت: «زمانی که استراتژی سلبی تداوم و جذابیتی برای مردم ندارد قطعاً رویکرد باید ایجابی باشد. بدین صورت که باید مجلسی داشته باشیم اصلاح‌طلب و مجلس اصلاح‌طلب هم مشروط به حضور چهره‌های اصلی و شناخته شده اصلاح‌طلب در مجلس است.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب افزود: «بنابراین اصلاح‌طلبان چاره‌ای ندارند منتظر باشند تا ببینند متغیری که در اختیارشان نیست یعنی بررسی صلاحیتها چگونه خواهد بود و آیا اجازه حضور اصلاح‌طلبان اصیل صادر خواهد شد یا خیر.»
عضو سابق شورای‌عالی اصلاح‌طلبان بیان کرد: «اصلاح‌طلبان باید پس از آسیب شناسی عملکرد مجلس و دولت در استراتژی ایجابی، راه‌های برون رفت مردم از مشکلات را بررسی کرده و برنامه خود را به طور عملیاتی به مردم اعلام و نظر آنها را جلب کنند.»
