از سوی دیگر بازیهای رایانهای زیادی در این سالها فراگیر شدهاند که نوجوانان را به سمت خود میکشاند و دیگر همانبازی و شیطنتهای روزانه در خانه را هم ندارند. حالا و در این یکسال اخیر باید عوارض ناشی از قرنطینه و تاکید برای در خانه ماندن و تعطیلی مدارس را هم به این شرایط اضافه کنیم.
***
کودکان و نوجوانان با بیداری در ساعات اولیه صبح و تردد تا مدرسه و بازی در آن و فعالیتهای جانبی، میزانی از تحرک را داشتند، اما در این ماههای کرونایی که مدارس تعطیل و کلاسها آنلاین شدهاند، بسیاری از دانشآموزان در خانه و پشت میز و توی تخت این کلاسها را دنبال میکنند، اما مساله مهم درباره این شرایط که میتواند این عدم تحرک را نگرانکننده کند، ایجاد افسردگی و احساس پوچی برای کودکان و نوجوانان است. این دسترسی و افزایش زمان حضور در فضای مجازی میتواند آسیبهای جسمی و روحی را برای نوجوانان به همراه و باید مورد توجه والدین قرار داشته باشد. به همین دلیل توصیههایی که کارشناسان علومتربیتی برای این گروههای سنی در این شرایط را مطرح کردهاند، مرور میکنیم.
* کودکان گروه سنی ۶ تا ۱۷ سال
لازم است روزانه حدود ۶۰ دقیقه حرکات بدنی ورزشی داشته باشند. باید توجه داشت که نداشتن تحرک بدنی با افسردگی در سنین ۱۸ سال به بالا رابطه دارد و روی سلامت جسمی و روانی کودکان و نوجوانان اثر منفی میگذارد. بهتر است هر روز به بهانه یا دلیلی که مورد توجه فرزندتان است، این تحرک شامل پیادهروی یا ورزش یا بازی را داشته باشید.
این توصیهها به شکلی برای والدین هم وجود دارد؛ پس اگر والدینی هستیم که خودمان تحرک نداریم و از صبح تا شب در گوشهایی از خانه هستیم، نمیتوانیم از فرزندمان توقع ایجاد تغییر داشته باشیم. بهتر است در بسیاری از این برنامهریزیهای روزانه خودمان پیشقدم شویم تا فرزندمان با ما همراه شود.
درست است که فضاهای عمومی و خانواده و سربسته برای حضور در این روزهای کرونایی توصیه نمیشود، اما خوب است که هفتهای حداقل یکبار یا آخر هفتهها در حیاط خانه، پارک یا فضاهایی بیرون از شهر با فرزندمان حضور داشته باشیم، چراکه هوای تازه و اکسیژن کافی و دیدن مناظر برای
تسکین و آرامش روحی مفید است. اگر شرایط بیرون رفتن از خانه را به دلایل مختلف ندارید، روشهای مختلفی برای تحرک و ورزش و بازی در خانه وجود دارد. مثلا میتوانید طنابزدن را به عنوان یکی از ارزانترین، راحتترین و مفیدترین ورزشها انتخاب کنید و با هم مسابقه بگذارید. طناببازی برای بزرگسالان و کودکان و نوجوانان لذتبخش است پس میتوانید با یک برنامهریزی منظم به همراه فرزندانتان طناببازی کنید و آن را به یک فعالیت جذاب بدل کنید.
یکی از مسائل مهم این است که فرزندتان را از بازی کامپیوتری و فضای مجازی دور نگهدارید و برای همین باید در مورد بازیهای جایگزین خلاقیت به خرج دهید تا آنقدر این بازی جدید جذاب باشد که بخواهد بازی با شما را ترجیح دهد. خوب است که برای آنها تشویق یا موقعیتی جایگزین را مطرح کنید تا تمایل به همراهی با شما بیشتر شود.
گروههای سنی مختلفی که در یکسال اخیر در خانه ماندهاند، علاقه زیادی به پخت و پز انواع غذاها و شیرینیها نشان دادهاند. اینکه نمیتوان به رستوران رفت و یا غذاهای بیرون را گرفت، باعث شده بسیاری از افراد به پخت و پز در خانه علاقهمند شوند. پس این موضوع هم میتواند یکی
از زمینههای همراه کردن نوجوانتان با خودتان است. او را درگیر پخت و پز انواع غذاها و شیرینیها کنید.
برای غذا خوردن و خوابیدن و پشت کامپیوتر نشستن یک برنامه منظم را معین کنید؛ زیاد خوابیدن هم مانند زیاد خوردن میتواند برای نوجوانان مخرب باشد. خوب است که قبل یا بعد از ساعت کلاس درسی زمانی را برای برنامههای جانبی فرزندتان بگذارید تا بخش جدی روز را واقعا جدی بگیرد و باقی روز را برای برنامههای خودش بگذارد.
هرچند شب یکبار بازیهای دورهمی و خانوادگی را ترتیب بدهید؛ پانتومیم، بازی حافظه، آوازخواندن یا فیلم دیدن… با هرکدام از اینها میتوانید ساعاتی از هفته را با هم بگذرانید و فرزندتان را از حضور در فضای مجازی یا منفعل ماندن در اتاق و خوابیدن دور کنید.
زمانهای بدون استفاده از اینترنت و تجهیزات کامپیوتری در خانه ایجاد کنید، یعنی برای غذاخوردن، خوابیدن و بازیکردن، انجام تکالیف مدرسه و حمام کردن و کمک به شما در کارهای خانه و… زمان جداگانه تنظیم کنید تا فرزندتان احساس کند که حضورش در خانه بدون تعهد نیست و علاوه بر کارهای روزانه خودش باید در امور خانه سهیم باشد.
حالا که همه اعضای خانواده مجبور هستند همه ساعات روز را در خانه در کنار هم باشند، ممکن است پدر و مادر یا فرزندان با هم چالشهایی داشته باشند. اختلافات خانوادگی به خصوص با نوجوانان و این گروه سنی مسالهای معمول و قابل قبول اما لازم است این شرایط را مدیریت کنیم و نگذاریم تبدیل به یک عامل اختلاف و دور شدن از یکدیگر شود.