چه کسی از آن دنیا خبر آورده است؟

برای ما مسلمانان که معتقد به اصول دین مقدس اسلام هستیم اعتقاد به معاد و قیامت یکی از آن اصولی است که برای رسیدن به آن، لازم است از معاد شناخت داشته باشیم.
آنچه درباره معاد و مسائل بعد از مرگ به ما رسیده در مرحله اول بنا به وحی و آیات شریفه قرآن است که بیش از یک‌سوم آیات آن درباره معاد و عالم پس از مرگ است و هم‌چنین روایات و اخبار زیادی که از پیامبر(ص) و ائمه(ع) به ما در توضیح آیات شریفه معاد رسیده است.
تمام ادیان الهی وعده آخرت را داده‌اند و در طول تاریخ هیچ‌کس دلیل علمی برای نبودن معاد نیاورده است و علاوه بر پیامبران و ائمه، جمع زیادی از حکما و فلاسفه بزرگ عالم، مانند ابوعلی سینا و سقراط و فیثاغورث و بقراط و… برای شاگردان خود اثبات می‌کردند که انسان بعد از مرگ در جهان دیگری به حیات خود ادامه می‌دهد و مرگ به معنای فنا و نیستی نیست. بلکه حقیقت مرگ انتقال از جهان به جهانی دیگر است و همه اعمال و کردار ما به‌وسیله خدا و فرشتگان و کاتبان اعمال و حتی اعضاء و جوارح ما ثبت و ضبط شده و روزی برای ما نمایش داده می‌شود. اعتقاد به معاد و قیامت تنها ضامن سعادت و رفاه و امنیت جوامع بشری است. هرگاه انسان‌ها معتقد باشند که پرونده اعمال‏شان محفوظ می‌ماند و در دادگاه عدل الهی محاکمه خواهند شد؛ احساس مسئولیت و بیم از سرنوشت، آن‌ها را از هر نوع گناه و مفاسد اخلاقی باز می‌دارد. و امید به آینده درخشان موجب تسکین خاطر و آرامش فکری آن‌ها می‌شود و یأس و نومیدی و فشار روحی‌شان پایان می‌یابد.
یکی از راه‌های مهار جنایت و وحشی‌گری بشر، تقویت نیروی ایمان به رستاخیر و قیامت است؛ انسانی که اعتقاد به قیامت و معاد دارد مرتکب گناه نمی‌شود. حتی در محیط خلوت که کسی او را نمی‌بیند. چون انسان‌ها معمولاً به خاطر آبرو و اعتبارشان در حضور دیگران گناه نمی‌کنند ولی دور از چشم دیگران و پشت درب‌های بسته ممکن است مرتکب جرم و گناه شوند. چنانچه فرد اعتقاد به معاد و حساب‌وکتاب داشته باشد در مکان خلوت نیز به خاطر ترس از خداوند و مجازات قیامت جرأت انجام گناه ندارد زیرا می‌داند همه کارهایش ضبط می‌شود.
*مرگ به معنای فنا نیست
در حدیث قدسی است که خداوند می‌فرماید: “خَلقتُم لِلِبَقاء لا لِلِفَناء” من شما را برای بقاء آفریدم نه فنا. دنیا دار فناست و آخرت دار بقا، در دنیا همه‌چیز فانی می‌شود و از بین می‌رود. انسان هم جسمش از بین می‌رود ولی روح او باقی می‌ماند، شب‌ها که می‌خوابیم و بعضی‌اوقات در عالم رؤیا می‌بینیم که در باغ و کوهستان و دریا در حال سیر کردن هستیم حال آنکه جسم ما میان بستر است ولی روح ماست که در عالم رؤیا سیروسفر می‌کند، مرگ شبیه همین خواب است که شب‌ها به سراغ ما می‌آید. با مرگ جسم ما از بین می‌رود و خاک می‌شود ولی روح ما در عالم برزخ است تا روز قیامت.
*برزخ
قرآن می‌فرماید “وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ” (مؤمنون آیه100) یعنی از پس آنان تا روز قیامت که مبعوث شوند فاصله‌ای (برزخ) است. مراد از عالم برزخ عالم قبر است، عالمی که انسان در آن یک نوع زندگی خاصی تا روز قیامت دارد که این حقیقت در آیات و روایات بسیاری از شیعه و سنی نقل شده است.
برزخ دورانی است میان زندگی دنیا و زندگی آخرت دورانی که برای نیکوکاران رهایی از قفس بدن است و برای گنهکاران بس وحشت‌زا و دلهره‌آور.
امام صادق فرمودند: “وَاللهِ مَا أخَافُ عَلَیْکُمْ إِلَّا الْبَرْزَخَ فَأَمَّا إِذَا صَارَ الأَمْرُ إِلَیْنَا فَنَحْنُ اوّلی بِکُمْ” من از برزخ شما نگرانم و در هراس می‌باشم زیرا در قیامت ما به شما سزاوارتریم و در آن مرحله ما می‌توانیم شما را مشمول شفاعت خودمان قرار دهیم راوی پرسید مل برزخ؟ برزخ چیست: فرمود: برزخ همان قبر است از آن زمانی که انسان می‌میرد تا روز قیامت و در حدیث دیگر امام سجاد(ع) فرمود: قبر باغی از باغ‌های بهشت یا گودالی از گودال‌های دوزخ است.
خداوند در سوره واقعه آیه 89 می‌فرماید: کسی که مُرده در قبر اگر آدم خوبی باشد در رحمت و وسعت و راحتی به سر می‌برد و در بهشت پرنعمت، ولی اگر آدم گنهکار و بدی باشد وسیله پذیرایی او در دوزخ آب‌های بسیار داغ و ورود در دوزخ است.
و در روایت است از قول حضرت علی(ع) که روح مؤمنین به وادی‌السلام منتقل می‌شود در هر کجای دنیا که فوت کرده باشند و این وادی‌السلام قطعه‌ای از زمین بهشت است که در نجف اشرف است و روایت است که ارواح غیرمؤمنین و کفار طبق فرمایش امام صادق(ع) به بیابانی که در پشت یمن است و برهوت نامیده می‌شود، منتقل می‌شوند که آب آن بدترین آب است و در این بیابان فقط مارهای سیاه و جغدها زندگی می‌کنند.
*عوامل رفاه و عذاب در برزخ
سبک شمردن نماز، غیبت کردن که روایت است که یک‌سوم عذاب قبر به خاطر غیبت است، سخن‌چینی، اجتناب نکردن از ترشحات بول، مردی که از همسر خود دوری کند و به خواسته‌های طبیعی او پاسخ مثبت ندهد و بداخلاقی با خانواده از جمله عوامل عذاب در برزخ است و گوشه‌ای از عوامل رفاه در برزخ:
1ـ قرآن می‌فرماید کسانی که در راه خدا شهید شده‌اند آن‌ها مرده نیستند بلکه زندگانی هستند و نزد خداوند روزی می‌خورند. 2ـ علی(ع) می‌فرماید؛ کسی که افراد مستضعف فکری را تقویت نماید و به او کمک کند.
3ـ به احترام شب و روز جمعه اگر کسی در آن از دنیا برود مورد لطف خداوند قرار گرفته و عذاب قبر از او برداشته می‌شود.
4ـ علاقه و محبت پیغمبر(ص) و اهل‌بیت پیامبر که باعث حضور آن‌ها در عالم برزخ و قبر و کمک به مریدانشان می‌شود.
5ـ پیامبر(ص) صلوات بر من سبب نور در قبر می‌شود.
6ـ هدایا و خیراتی که برای اموات می‌فرستیم مانند صدقه و قرائت قرآن و انجام نماز و… برای آن‌ها.
7ـ زیارت قبر امام حسین که باعث نجات از عذاب و فشار قبر می‌شود.
8ـ پیامبر(ص) فرمودند؛ سه گروه از زنان عذاب قبر ندارند و در قیامت با حضرت فاطمه زهرا(س) محشور می‌شوند: اول زنی که با فقر و تنگدستی شوهر خود بسازد. دوم زنی که با بداخلاقی شوهر صبر و بردباری خود را از دست ندهد و سوم زنی که مهریه خود یا قسمتی از مهریه خود را به شوهر ببخشد. خدایا ما را در برزخ هم‌نشین انبیاء و اولیاء قرار بده.