پژوهشگر نمایشهای آئینی در خصوص پیشینه هنر نقالی گفت: هنر نقالی در فرهنگ ایرانی ریشه دارد و قدیمیترین شکل بازگو کردن قصهها و داستانهای حماسی است.
محمد ناصری اظهار کرد: در قرن نهم به اثر محکم و ذیقیمتی به نام فتوتنامه سلطانی متعلق به حسین واعظ کاشفی معروف به ملاحسین کاشفی اهل سبزوار میرسیم که به طرز محققانهای شرایط اجرا، مکان و ساخت و نقل را به تفسیر بازگو مینماید و به بسیاری از ابهامات این هنر پاسخ میدهد.
وی بیان کرد: تقریباً از همین دوره است که به منابع مختلف و سفرنامههای متعدد بر میخوریم و میتوان اذعان داشت شاه اسماعیل صفوی از نخستین کسانی است که حمایت از این هنر را سرلوحه قرار داد تا آنجا که بهعنوان شیوهای برای مداحی اهلبیت بهره جست و چنان در میان عوام و سنتها و فرهنگهای شفاهی ریشه گرفت و در گوشه گوشه قصهها چون اسکندرنامه، مختارنامه و … به جنبههای حماسی و شیعی جای گرفت که نقل سیاوش و نقاشیهای قهوهخانهاش در هنگام عبور از آتش را با پرچم نصرمن ا… میبینیم.
این پژوهشگر نمایشهای آئینی ادامه داد: از همین دوران است که وقتی منظومهها و افسانهها در کنار مذهب آمیخته میشوند، راویان و مجریان نقل روایات و قصص را به نثر تبدیل و طومار را پدید آوردند و رفتهرفته وزین شد و سبکهای اولی همچون بحرطویل، بحر تقارب و … پدیدار و طومار را به کمال رسانید.
وی گفت: با رشد این هنر و باز شدن جای پایش در قهوهخانهها و میادین و لحنهای متفاوت نقالان، موسیقی، جایش را در معرکهگیریهای این هنر پیدا کرد و با آمدن موسیقی و تفکیک لحظات، تحولی شگرف در نقل نقالان انداخت.