انقلاب اسلامی ایران برای حاکمیت دین خدا و احیای سنت و ارزش‌های اسلامی به وجود آمد، هزاران انسان مخلص شهید شدند تا شجره طیبه ارزش‌های اسلامی و سنت محمدی(ص) به بار بنشیند. اینک و در حالی که انقلاب‌اسلامی وارد چهل و سومین سال عمر خود می‌شود، توجه به این سخن امام خمینی(ره) که بارها می‌فرمود: “مردم” ولی‌نعمت ما هستند، بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد. واقعا معنای این سخن چیست؟
در بعضی جوامع و حکومت‌ها، “مردم” در برابر حاکمان برده و مملوک بوده و هستند و اصلاً وجود آنها برای رفاه و آسایش حاکم است و مردم جز ادای تکلیف و وظیفه حقی ندارند و حق فقط برای حاکم منحصر شده است.
ولی از نظر اسلام و در مقابل این نظریه، اگر حقی هست دوطرفه می‌باشد. در منطق قرآن، امام و حکمران، امین و پاسدار حقوق مردم و مسئول در برابر آنها است و اگر بنا باشد یکی از این دو (مردم و حکمران) برای دیگری باشد این حکمران است که برای توده مردم است، نه توده مردم برای حکمران. سعدی می‌گوید:
گوسفند از برای چوپان نیست
بلکه چوپان برای خدمت اوست
در اسلام حکومت یک امانت الهی است که مردم آن را به حاکم می‌سپارند، حاکمانی که امین بوده و اهلیت و شایستگی این امر را داشته باشند. این دیدگاه ائمه دین به ویژه امام علی(ع) است. امیرمؤمنان علی(ع) به حاکم آذربایجان فرمودند: «حکومت برای تو طعمه نیست که به چنگ آورده باشی و اجازه نداری که در میان مردم به استبداد و خودسری رفتار کنی، بلکه امانتی است که بر گردنت نهاده شده است. تو باید به مافوق پاسخگو باشی و اجازه نداری در میان مردم به استبداد و خودسری رفتار کنی».
و نیز به مأموران مالیاتی فرمودند: «با مردم به عدالت رفتار کنید و به آنان درباره خودتان حق بدهید. پرحوصله باشید و در برآوردن حاجات مردم بی‌حوصله‌گی نکنید که شما خزانه‌داران مردم و نمایندگان ملت و سفیران حکومتید».
بنابراین حاکمان در واقع، نعمت حکومت را از مردم به امانت گرفته‌اند و باید به‌درستی این نعمت الهی را ادا کرده و در برابر مردم پاسخگو باشند و از حدود الهی این نعمت تجاوز نکند. به عبارت دیگر، در واقع مردم ولی‌نعمت مسئولان نظام اسلامی هستند، زیرا اگر مردم نبودند، حکومت حاکمان معنایی نداشت. پس علت این نعمت، خود مردم‌اند و مردم باید از عملکرد حاکمان راضی باشند و نارضایتی آنها می‌تواند تغییر حاکمان را رقم بزند.
علی(ع) در زمان حکومتش به دو موضوع توجه خاصی داشت؛ که امروز جامعه ما نیز باید آنها را مدنظر قرار دهد، یکی انتخاب کارگزاران و دیگر بهره‌گیری از بیت‌المال. اما متأسفانه یکی از مواردی که امروزه مردم را رنج می‌دهد، استفاده و بهره‌گیری ویژه برخی از مسئولان و نزدیکان آنها از بیت‌المال است که باعث شده فاصله طبقاتی در جامعه شکل بگیرد و عده‌ای در پول و ثروت شناور گردند و عده‌ای هم برای نان شب بمانند. امروز مردم می‌بینند؛ برای عده‌ای از دولتی‌ها و مدیران خاص، انواع و اقسام وام‌ها و پاداش‌ها و مزایای مختلف و بیمه‌های خوب برقرار است ولی کارگران و اقشار ضعیف و کشاورز و دامدار از این مزایا بی‌بهره یا کم‌بهره‌اند. یکی از روستائیان به حقیر می‌گفت: “فلان شخص نظامی انقلابی بازنشسته همه پسران و دامادهایش در مؤسسات و ادارات شاغل شده‌اند، ولی فرزندان من دریغ از یک آبدارچی! چرا این‌گونه است؟“ اینها را مردم زیر نظر دارند و بعضاً گلایه‌های به حقی مطرح می‌کنند.
این در حالی است که علی(ع) به مالک اشتر توصیه می‌کند؛ خود و نزدیکانش در استفاده از اموال عمومی و بیت‌المال حریم قانون را حفظ کند و خود با کسانی که از بیت‌المال غیرقانونی بهره برده بودند مانند ابن‌عباس و مروان‌حکم و… به شدت برخورد نمود و شنیده‌اید که با برادرش عقیل که سهم بیشتری می‌خواست، چه کرد.
چند روز قبل خبری منتشر شد که یکی از وزرای دولت انقلابی، برای زایمان و به دنیا آمدن فرزندش به بیمارستان خصوصی مراجعه می‌کند و هزینه بستری همسرش280 میلیون تومان می‌شود که نامبرده با پرداخت فاکتور یک‌میلیون تومانی، مریضش را مرخص می‌کند.
گرچه می‌دانم؛ رئیس‌جمهور محترم این موضوع را به‌صورت جدی بررسی خواهند نمود، ولی انتظار است؛ مسئولان هم مانند مردم به بیمارستان‌های دولتی مراجعه کنند و موضوع دیگر این‌که چرا باید هزینه 280 میلیونی را یک‌میلیون تومان پرداخت نمایند. اینها را مردم می‌بینند. کارگزاران دولت انقلابی، مجلس انقلابی، استانداران، فرمانداران و بخشداران بدانند که زیر ذره‌بین مردم قرار دارند و آینده درباره خوب و بد کردارشان قضاوت خواهند نمود. علی(ع) در انتخاب یا عزل کارگزاران بر اساس اصول و ارزش‌های اسلامی عمل می‌کرد نه بر اساس روابط و جناح‌بندی‌های سیاسی و مصلحت‌اندیشی، چنان‌که عزل معاویه از حکومت شام بر همین اساس صورت گرفت. متأسفانه در جامعه امروزی، برخی از کارگزاران بر اساس روابط و جناح‌بندی‌های سیاسی برگزیده می‌شوند که این خود نوعی قانون‌شکنی است.
حضرت علی(ع) گزینش معاونان و مدیران حکومتی را بر اساس معیارها و ارزش‌های اسلامی ضروری دانست و به مالک اشتر فرمود: برای کارگزاری، افراد باتجربه و باحیا را از خانواده‌های صالح و کسانی که سابقه خدمت به اسلام دارند برگزین، زیرا اخلاق آنان گرامی‌تر، آبرویشان محفوظ‌تر و طمع‌شان کمتر و عاقبت‌نگری‌شان افزون‌تر است.
