کورسوی امید به مشارکت
“لیلا قرایی”
زمانی تنور انتخابات در زمستانِ سرد به حدی گرم بود که به‌راحتی می‌شد نان چسباند. اما حالا در بهار به این گرمی، سردی تنور زیاد است. فضای سرد انتخاباتی با برگزاری جلسات مناظره قرار بود گرم شود، ولی برگزاری این جلسات بیش از هر چیز، به مشاجره یا مغالطه شباهت داشت. مدعیان اداره امور کشور در کسوت نامزدهای انتخاباتی برای تصدی ریاست قوه مجریه دست از مخاصمه و عقده‌گشایی و تهدید و پرده‌دری برنداشته و نتوانستند روح امید به آینده در کالبد جامعه بدمند. آن‌ها صادقانه و منصفانه با مردم سخن نگفتند از این‌رو نتوانستند کورسویی از امید به مشارکت حداکثری را شکل دهند. با واکاوری جلسات مناظره نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری یاد یک نظریه ارتباطی با عنوان “سرریز داده‌ها” یا “سرریز اطّلاعات” افتادم. بدنیست بدانید؛ سرریز داده‌ها یا سرریز اطّلاعات اصطلاحی فنّی برای اشاره به حالتی است که در آن شخص در اثر مواجهه (بمباران شدن) با حجم بیش از حدّی از اطّلاعات دسته‌بندی نشده، نسبت به زمانی که در اختیار دارد یا قصد دارد صرف نماید، دچار سردرگمی می‌شود و در ناتوانی از تصمیم‌گیری میان دانستن و برخورداری از همه یا بخشی از آن معلومات و داده‌ها، یا صرف‌نظر از همه یا بخشی از آن‌ها دست و پا زده و دچار نوعی سرسام و بی‌تصمیمی می‌شود. و در پایان این نظریه به این نتیجه می‌رسد که فراوانی اطلاعات و عدم نظم منطقی آن، می‌تواند ترس و دلهره‌ای را سبب شود که به آن اضطراب اطلاعاتی (Information Anxiety) می‌گویند.
در دو جلسه مناظره برای من اضطراب اطلاع‌یابی بدجور شکل گرفت. “کولتائو” از نخستین نظریه‌پردازانی است که مفهوم اضطراب در فرایند جستجوی اطلاعات را مطرح کرده است. بر اساس مدل او کاربر در فرایند اطلاع‌یابی شش مرحله شامل شروع، گزینش، پیگردی، فرمول‌بندی، جمع‌آوری و ارائه را پشت سر گذاشته و در هر یک از این مراحل، با توجه به افکاری که درباره فرایند دارد و کنش‌هایی که انجام می‌دهد، ممکن است احساسات منفی مختلفی مانند شک و تردید، گیج‌شدگی، عدم قطعیت، سردرگمی، آشفتگی، سرخوردگی، ناامیدی و… را تجربه کند که باعث ایجاد اضطراب در وی می‌گردد. کولتائو از این احساس اضطراب به‌عنوان “اضطراب اطلاع‌یابی” نام می‌برد. من و بسیاری این روزها با این اضطراب مواجهیم به‌ویژه آن‌که مباحث مطرح شده از سوی 7 نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری نه‌تنها به فرصتی برای تمایز بین نامزدها منجر نشد، بلکه ذهن مخاطبان را از مسائل اصلی دور کرد و بیش از پیش ما را به ترسیم فضایی با وعده‌های توخالی و بدون پشتوانه منطقی سوق داد. امید که در روزهای باقیمانده کاندیداها با توجه به رویکردی سیستمی و ریشه‌ای با نظر یافت دقیق به مسائل کلان اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و ارائه راه‌حل برای آن‌ها کورسویی از امید در مردم برای مشارکت بیشتر و انتخاب درست ایجاد کنند.
