قبل از شروع داستانهای مربوط به کرونا وضعیت ورزش مدارس کشور مناسب نبود و با ظهور این پدیده شرایط آن نگران کنندهتر گردید. این امر در بسیاری از آموزشگاههای کشور به خصوص از نوع غیرانتفاعی آن، که فضای کافی را برای آموزش ندارند جدیتر بوده و در حالیکه دانشآموزان برای مقابله با بیماریهای گوناگون از جمله کرونا به بدنی سالم و نیرومند محتاج هستند با تعطیلی کامل و یا کاهش زنگ ورزش، تبدیل به معضلی دیرین شده است. با این وصف باید اعتراف کرد؛ ورزش کردن در روزگاری که تکنولوژی و کامپیوتر فرزندان ما را به خود مشغول کرده و به تبع آن فعالیتهای بدنی را تعطیل نموده از اهمیت فوقالعاده برخوردار شده است. غفلت از این امر و نادیده گرفتن زنگ ورزش که به بهانههای گوناگون از قدیمالایام تاکنون در مدارس ما رواج یافته، موضوعی است که به روند آموزش دانشآموزان نیز لطمات جبرانناپذیری را وارد کرده و خواهد کرد. این در حالی است که پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که ورزش در یادگیری و بهبود عملکرد دانشآموزان در مدرسه موثر است.
نگاهی به فواید ورزش دانشآموزان
ورزش برای رشد کارکردهای مغزی بسیار مهم است. دویدن، شنا کردن و سایر ورزشها، اکسیژن زیادی را به مغز میرساند. حتی گفته میشود که با انجام ورزشهایی مثل پیادهروی یا حرکات کششی میتوانیم میزان یادگیری دروس را در دانشآموزان بیشتر کنیم. علاوه بر آن ورزش نکردن باعث رخوت جسمی شده و ذهن فرد را به سمت خستگی و ناتوانی خواهد برد و دانشآموزانی که از نظر ذهنی خسته و درگیر باشند سعی خواهند کرد با روشهای یادگیری تصنعی به هدف خود برسند. ذکر این نکته ضروری است که ورزش کردن باعث به وجود آمدن سلولهای عصبی جدید در مغز شده و ایجاد سلولهای عصبی جدید در مغز کار یادگیری را آسانتر خواهد کرد. سیستم قلب و عروق و پایین آمدن سکتههای قلبی و مغزی و تناسب اندام که در بین افراد کم سن و سال جامعه رواج پیدا کرده است را باید در ورزش گریزی آنان جستجو کرد.
تعهد؛ حلقه گم شده آموزش
با ذکر این نکته که؛ نوجوانان و جوانان جامعه باید بدانند که چگونه تعهد و احساس مسئولیت در فعالیتهای گروهی اعمال کنند و تواناییهای نهفته خود را شناخته و در راستای فعالیت و شغل خویش بگار بگیرند، باید اعتراف کرد که این جریان ریشه در شیوه ضعیف آموزش دارد. متاسفانه فضای مدارس ایران غیراستاندارد بوده و کافی است گذری کوتاه به بسیاری از آنان داشته تا متوجه بشویم که اکثر مدارس حداقلهای موجود را در این مورد ندارند.
وظایف معلمان ورزش
بازی و جست و خیز امری طبیعی در بین کودکان شش تا ده ساله است. آنان با شور و نشاطی که از همبازیان خود میگیرند، انرژی مضاعفی در عضلات خود حس کرده و بیوقفه در حال تکاپو هستند. آگاهی به پرورش کودکان چه به لحاظ روحی و چه جسمی مقولهای است که گاهی به فراموشی سپرده شده و در ورزش و تربیت بدنی این موضوع پر رنگتر میباشد. بازی و تحرک در مدارس و زندگی روزمره کودکان، نوجوانان و حتی جوانان بخش عمدهای را به خود اختصاص میدهد. مربیان ورزش با جنبه لذتبخش و شادیآور بازی کاملاً آشنا هستند اما هدف آنان از بازی باید فراهم ساختن تجربههایی برای دانشآموزان باشد که به شکلهای مطلوبتر بازی منجر شود.
روشهای غیر معمول ورزشی
شیوه داشتن یک سوت و یک دست لباس ورزشی را میتوان از بعضی از معلمان ورزش آموخت. معلمانی که در سایه و یا در کنار بخاری گرم دفتر مدرسه ایستاده و شاهد حرکات دانشآموزان خود در حیاط هستند. آنان هر از گاهی حسن ختام قائلهای میشوند که دانشآموزان، بر سر تصاحب یک توپ برپا کرده و زنگ ورزش را با این اتفاق تعطیل میکنند. مسالهی مهم در مدیریت زنگ ورزش، میزان ساماندهی کردن بازی از سوی معلمان است، با این توضیح که لازم است؛ الگوهای پایه در راهنمای بازی کردن به دانشآموزان ارائه شده و طراحیهای گوناگون برای آشنا کردن آنان با مهارتهای بنیادی و پایه، از جمله راه رفتن، دویدن وتعادل انجام پذیرد.
تجهیزات ورزشی مدارس
اکثر مدارس امکانات و فضای لازم جهت برگزاری زنگ ورزش را ندارند. به علاوه دبیران ورزش آشنایی کامل را با رشتههای ورزشی گوناگون نداشته و امکان پرداختن به رشتههای مورد علاقه دانشآموزان نیز وجود ندارد. طرح جامع آموزشهای ورزشی یا تدوین نشده و یا قابل اجرا نیست و اکثر دانشآموزانی که حرفهایتر به ورزش میاندیشند راهی باشگاههایی میشوند که شرایط و برنامه کافی را جهت آموزش ندارند. تجهیزات فرسوده مدارس که هر ساله با رنگ و لعابی، تازه میشوند تضمینی برای نیل به هدف عالی ورزش دانشآموزی نیست.
اقدامات انجام شده
طی سالهای اخیر و به دنبال تاکید مسئولان بر توجه ویژه نسبت به توسعه ورزش در میان جمعیت دانشآموزی کشور، معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش، برنامهها و طرحهای خوبی را با استفاده از نظرات کارشناسان به مرحله اجرا درآورده که نتیجه آن اجرای طرحهایی مانند المپیاد ورزشی درون مدرسهای، حیاط پویا، مدرسه قهرمان و کیفیتر شدن دروس تربیتبدنی چه به صورت عملی و یا تئوری و به دنبال آن میل و اشتیاق بیشتر دانشآموزان در انجام حرکات ورزشی بوده است که در این میان طرحهایی مانند المپیاد ورزشی درون مدرسهای نه تنها موجب افزایش جمعیت ورزشکار در میان دانشآموزان شده بلکه زمینه را برای کشف استعدادهای ورزشی در مدارس تا حد زیادی فراهم کرده است.