مشکلات روستای کبودان، ناشی از فعالیت معادن واقعیت دارد؟!

مدتی می‌شود اهالی روستای کبودان بردسکن ادعا دارند فعالیت معادن مشکلاتی برای آنها ایجاد کرده و در این راستا گلایه‌ها و اعتراضات بسیاری دارند به طوری که ریاست دادگستری، دادستان و جمعی از مسئولان برای پیگیری بیشتر موضوع راهی منطقه شده‌ و برای بررسی بیشتر موضوع، مسئولان مربوطه دستوراتی هم صادر نمودند که اگر ادعای اهالی در خصوص مشکلات مطرح شده به اثبات برسد، تصمیم برجلوگیری از ادامه فعالیت معادن گرفته خواهد شد.

 روستای کبودان اولین قربانی فعالیت معادن

یکی از اهالی این روستا که پیگیر مشکلات ناشی از فعالیت معادن برای کبودان شده است، در خصوص وضعیت فعلی و مشکلات فعالیت معادن گفت: گرچه مدیران معادن مدعی شده‌اند امتیازاتی به روستاهای اطراف داده‌اند، اما در واقع این‌گونه نیست و صحت ندارند.

“عابدینی“ که این روزها به عنوان نماینده کشاورزان، از روستای کبودان به عنوان اولین قربانی فعالیت معادن نام برد؛ افزود: فعالیت معادن روستای کبودان عواقب زیست محیطی بسیاری در پی دارد که کم شدن آب قنات و تخریب گسترده محیط زیست از آن جمله است.

وی با اشاره به این‌که متاسفانه معادن از هیچ کاری دریغ نکرده‌ و حوزه آبخیز روستا که در بالادست کبودان قرار دارد را به مرور تخریب می‌کنند، بیان کرد: گرچه مدیران معادن مدعی‌اند 80 نفر را در معادن مشغول به کار کرده‌اند، اما آب قنات که بخش کشاورزی از آن بهره می‌برد را نابود می‌کنند.

وی تخلفات معادن را گسترده دانست و گفت: قبلاً هر دو روز انفجار داشتند، اما الان هر روز انفجار دارند و ‌‌‌پسماند و دور‌ریزهای معدنی باطله را به بالادست چاه قنات می‌ریزند.

این نماینده کشاورزان روستا با بیان این‌که در همین خصوص ریاست دادگستری به همراه جمعی از مسئولان از منطقه بازدید داشته‌ و دستوراتی برای پیگیری صادر نموده‌اند، افزود: علیرغم این‌که امسال بیشترین میزان بارندگی و سیلاب را در منطقه داشته‌ایم، اما به دلیل فعالیت و انفجارهای معادن، روز به روز آب قنات رو به کاهش است.

وی در ادامه با اظهار تأسف از این‌که تمامی درختچه‌های مسیر برای ایجاد راه از بین رفته است، تصریح کرد: در منطقه کبودان سه معدن فعالیت دارد و از13سال قبل مقرر شد یکی از این معادن یک درصد درآمد سالیانه را به مناطقی که تخریب می‌کند اختصاص دهد که شامل روستای کبودان می‌شد و همچنین کارگران مورد نیاز معادن از اهالی همین روستا تأمین شود، اگرچه تمامی این موارد را مستند داریم اما تا به امروز این اتفاق نیفتاده و یک درصد را تخصیص نداده‌اند.

عابدینی اظهار کرد: هر زمان قنات روستای کبودان خشک شود قطعأ اهالی این منطقه که جمعیتی بالغ بر سه هزار نفر دارد با مشکلات بسیاری مواجه خواهند شد.

نماینده کشاورزان روستای کبودان گفت: تاکنون به جز به کارگیری تعدادی از جوانان در معادن و توزیع پک‌هایی بین اهالی و محرومین روستا در برخی مناسبت‌ها، کاری دیگری نکرده‌اند.

عابدینی در ادامه با بیان این‌که آب مورد نیاز بخش کشاورزی فقط از طریق قنات تأمین می‌شود؛ بیان کرد: روستای کبودان20 کلاته داشته که تاکنون 18 کلاته خشک شده است.

وی با اشاره به این‌که روستای کبودان دو قنات علیا و سفلا داشته است، افزود: متاسفانه قنات سفلی خشک شده و آب دهی قنات علیا هم به شدت کاهش یافته است.

نماینده کشاورزان روستای کبودان گفت: اگر روند فعالیت و تخریب معادن به همین منوال پیش برود تا پایان امسال نه تنها قنات روستا خشک می‌شود بلکه اهالی با مشکلات جدی مواجه خواهند شد.

وی با بیان اینکه فاصله مادر چاه قنات با محلی که باطله‌های معدن ریخته می‌شود کمتر از هزار متر است، گفت: گرچه شورای قنات روستا درخواست رویت اساسنامه معدن را داشته اند، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.

 مستندات لازم برای سازمان جهاد‌کشاورزی ارسال شد

مدیر جهادکشاورزی بردسکن در خصوص تأثیر معادن به قنات روستای کبودان گفت: در این خصوص پیگیری‌هایی صورت گرفته و مستندات لازم برای سازمان جهادکشاورزی ارسال شده است.

“مهدی مسروری“ با بیان این‌که پیگیر مطالبه حقوق اهالی روستا از معادن هستیم، خاطر نشان کرد: چنانچه فعالیت معادن به قنات و اموال‌عمومی مردم لطمه‌ای وارد کند، با دستور دادستان از ادامه فعالیت جلوگیری خواهد شد.

 مسروری افزود: علیرغم این‌که از چندسال قبل پیگیری‌هایی داشته‌ایم تا از محل یک درصد حقوق معدنی که به شهرستان می‌آید سهم قنوات را بگیریم، اما اتفاقی نیفتاد.

وی با اشاره به این‌که میزان خسارت‌های وارده توسط کارشناسان تعیین می‌شود، اظهار کرد: با توجه به خسارت‌هایی که بعضأ به قنوات وارد می‌شود، پیگیر هستیم سهم بخش کشاورزی را از معادن بگیریم.

مدیر جهادکشاورزی بردسکن با اعلام این‌که تمامی کم‌آبی قنوات مرتبط با فعالیت معادن نیست و منطقه کوهپایه با خشک‌سالی بی‌سابقه مواجه است، افزود: باید برروی سیستم‌های آبیاری بیشتر از این کار کرد.

 تاکنون گزارش خاصی نداشته‌ایم

رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست بردسکن نیز در خصوص وضعیت فعالیت معادن روستای کبودان گفت: به طور مدام وضعیت منابع آبی، هوا، خاک و پسماند مورد پایش قرار می‌گیرد.

“علی‌اصغر حمزه‌پور“، با بیان این‌که تمامی اطلاعات در سامانه جامعه محیط زیست انسانی ثبت می‌شود، با اشاره به این‌که تاکنون گزارش خاصی در خصوص آلودگی محیط‌زیستی ناشی از فعالیت معادن نداشته‌ایم، بیان کرد: حتی نمونه‌گیری آب قناتی که در پائین‌دست معدن روستای کبودان قرار دارد انجام شده و تاکنون مشکل خاصی گزارش نشده است.

وی با اعلام این‌که اگر کوچکترین آلودگی را چاهها نشان دهند سریعأ وارد عمل شده و کارهای قانونی را انجام می‌دهیم، گفت: تا زمانی که آلودگی اثبات نشود، نمی‌توانیم کاری بکنیم.

عده‌ای در حال سهم‌خواهی از معادن هستند

 در این میان در خصوص آنچه از سوی نماینده کشاورزان روستای کبودان در خصوص تخریب‌های به وجود آمده ناشی از فعالیت معادن مطرح شده، رییس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بردسکن نظر دیگری دارد!

“سیدحسین هاشمی“ در این خصوص به آوای‌کاشمر گفت: دستورات لازم برای پیگیری از سوی دادستان صادر شده و منتظر اعلام نتایج کارشناسان هستیم.

وی افزود: معادن حتی اجازه فعالیت در یک متر خارج از محدوده تعیین شده را ندارند و در صورت مشاهده با آنها برخورد خواهد شد.

هاشمی با بیان این‌که اگر معادن هر سه ماه یک بار حقوق دولتی خود را پرداخت نکنند، اجازه فعالیت نخواهند داشت؛ اظهار کرد: علیرغم این‌که معادن تاکنون کمک‌های بسیاری به روستا داشته‌اند، اما درخواست کمک بیشتری دارند.

وی با بیان این‌که اگر قرار باشد مبلغی از محل سهم یک درصد حقوق معادن به روستا اختصاص یابد باید در کمیته برنامه‌ریزی به تصویب برسد، تصریح کرد: گرچه سال گذشته از محل حقوق دولتی معادن 6 کیلومتر از جاده روستای دهان‌قلعه آسفالت شد، اما باید مطالبه‌گری صورت گیرد.

هاشمی با بیان این‌که معادن تاکنون به خوبی مسئولیت اجتماعی خود را در روستاها انجام داده‌ و کوتاهی نداشته‌اند، بیان کرد: البته متاسفانه به نظر می‌رسد عده‌ای در این میان به دنبال سهم‌خواهی هستند.

وی با اعلام این‌که تاکنون معادن حتی بیشتر از سهم‌شان به تعهدات عمل کرده‌اند، گفت: مشکل بیشتر بر سر زیاده‌خواهی‌های برخی افراد است و چون آنان به اهداف خود نمی‌رسند، موضوع را عمومی می‌کنند.

وی با اشاره به این‌که حتی برخی از جوانان روستا که در مشهد کار می‌کردند به روستا برگشته و در معدن مشغول به کار شده‌اند، افزود: معادن برای رفع مشکلات اهالی روستا حتی بیشتر از نیازشان نیروی مازاد جذب کرده‌اند.

 سخن پایانی

کبودان بر روي تپه‌اي كم ارتفاع قرار گرفته و در دو طرف شرقي و غربي آن آثار دو رودخانه خشك شده (كال) است كه در آنها آب دائمي جاري نيست و براي آبهاي موقتي و سيلاب‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرند. اين رودخانه‌ها در حد فاصل كوه‌ها و روستا قرار دارند. لذا انتظار می‌رود فعالیت معادن به طبیعت و محیط زیست و کشاورزی این روستا آسیبی نزند، از این‌رو تصمیم‌گیری پیرامون این موضوع، در جلسات فنی باید صورت گیرد و حتماً مطالبه‌گری مردم و مسائل مدنظر آنها مورد توجه قرار گیرد. به‌هر‌حال، ضوابط و قوانین این‌طور نیست که منافع عامه فدای فعالیت یک معدن و منافع معدن‌کاران شود.