رمضان ماهی است که در آن قرآن نازل‌شده برای راهنمایی و هدایت مردم. عده‌ای هدف از خواندن قرآن را کسب ثواب می‌دانند گرچه خواندن قرآن و حتی نظر کردن به خط قرآن دارای ثواب و فضیلت است. اما هدف اصلی تنها کسب پاداش و عبادت نیست بلکه هدفی والاتر مدنظر است و آن آشنا شدن با معارف اسلام می‌باشد.
قرآن ما را به خداشناسی و عقاید درست و احکام و مسائل اسلامی و معارف بزرگ مذهبی و دینی آشنا می‌کند. راه نجات ما آشنایی و عمل به دستورات خداوند در قرآن است. آشنایی با قرآن باید از طریق اهل‌بیت عصمت و طهارت صورت گیرد زیرا عترت پیغمبر مفسر و مبیین و معلم این کتاب آسمانی می‌باشند. بعضی از کشورها بیش از۷۰ درصد مردم‌شان حافظ قرآن هستند ولی قرآن در جامعه آن‌ها نمودی ندارد چرا که قرآن آن‌ها بدون عترت است، القاعده و داعش و وهابیان قرآن می‌خوانند و آن همه جنایت هم می‌کنند چون اعتقادشان به قرآن از طریق اهل‌بیت و عترت نیست.
با خواندن و توجه به معانی و مفاهیم قرآن می‌توانیم به رفتار و چگونه زیستن خود شکل دهیم، قرآن مایه هدایت و رحمت و مربی و راهنمای انسان است و در رسیدن به کمال نهایی و نزدیکی به خداوند و به سوی خیر و سعادت سوق می‌دهد و مهم‌ترین فایده آن انسان‌سازی و تربیت بشر است هدف از قرائت قرآن باید رسیدن به سطح عمیق‌تری از شناخت و معرفت و مقدمه یک حرکت مبارک باشد که به ساخته‌شدن و تربیت انسان کامل بیایند. حضرت علی(ع) می‌فرماید: در قرائتی که فهم و تدبر نباشد، خیری نیست. قرآن نه‌تنها به خواندن بلکه بفهمیدن و عمل کردن به دستوراتش سفارش می‌کند و می‌فرماید. قرآن کتاب مبارکی است که باید در آن تدبر نمود و در سوره محمد(ص) آیه ۲۴ می‌فرماید: آیا به آیات قرآن نمی‌اندیشید یا مگر در دلهایشان قفل‌هایی نهاده شده است. یعنی قفلی که خود شما با گناهانتان بر حقیقت انسانی الهی خود زده‌اید مانع آن شده که طراوت و زیبایی و معنویت قرآن شما را در برگیرد.
قرآن کتابی است که مهندسی دین را بر عهده دارد. این کتاب آسمانی به کلیات و طراحی اصلی دین می‌پردازد و امامان معصوم و علمای دین با توجه به آن کلیات و مهندسی و به‌تناسب فهم مردم و اقتضائات زمانی به تشریح روان و ساده‌تر مطالب می‌پردازند. مثلاً حکم بیع و ربا در قرآن به اجماع مطرح‌شده که خداوند بیع را حلال و ربا را حرام کرده در حالی‌که این روایات هستند که این موارد را تعریف و توضیح داده و انواع بیع حلال و حرام را نیز در کنار دیگر احکام فقهی آن به‌خوبی توضیح می‌دهند.
قرآن می‌گوید ما هیچ‌چیزی را در این کتاب فروگذار نکردیم قرآن مشعل نور و کتاب هدایت است. البته این به این معنا نیست که ما از قرآن انتظار داشته باشیم راه هواپیماسازی یا کشف بیماری‌های مختلف و ساختن موشک قاره پیمان را نیز آموزش دهد، زیرا قرآن کتاب آموزش این امور نیست در اولین سوره‌اش انسان‌ها را به خواندن دعوت می‌کند.
دستورات امیدبخش قرآن روح امید و پیروزی بر مشکلات و رستگاری را در دل‌ها زنده می‌کند و انسان‌ها را از یاس و نومیدی نجات می‌دهد. علی(ع) در خطبه ۱۵۷نهج‌البلاغه می‌فرماید: بدانید که دانش آینده و گذشته در قرآن است و قرآن داروی همه دردهای جامعه و نظم و راه سامان بخشیدن است. بزرگ‌ترین درد جامعه بشری را کفر و نفاق و گمراهی می‌دانند این امراض روحی هستند که جامعه را به انواع مشکلات و گرفتاری‌ها دچار می‌کنند و درمان آن‌ها را نیز باید از قرآن سراغ گرفت.
دوری از قرآن کریم عواقب بد و ناخوشایندی دارد که موارد زیادی از آن را در زندگی اجتماعی مردم می‌بینیم.
شکایت پیامبر(ص) و قرآن در قیامت
در دادگاه قیامت شاکیانی هستند که از انسان شکایت می‌کند از جمله پیامبر(ص) که در قرآن می‌خوانیم که پیامبر(ص) در روز قیامت نزد خداوند شکایت کرده و می‌گوید: پروردگارا امت من قرآن را کنار زدند یا نخوانده‌اند، یا نفهمیدند و یا عمل نکردند و یا به دیگران نرسانده‌اند به‌جای این‌که برای زنده‌ها بخوانند بر قبر مرده‌ها خوانده‌اند، به‌جای این‌که کتاب زندگی و قانون قرار دهند کتاب تشریفات و سوگند قرار دادند. به‌جای آن‌که از آن نور بگیرند به‌وسیله قرآن پول گرفتند و به‌جای آن‌که آیات آن را به دل بنشانند در کاغذ نوشته و بر سنگ تراشیدند. قرآن هم روز قیامت شکایت می‌کند، شاید شکایت قرآن به این مضمون باشد که خدایا با این‌که دستور تلاوت قرآن دادی ولی بسیاری از مسلمانان حتی نتوانستند از رو مرا بخوانند. خدایا بعضی که خواندند حق تلاوتم را ادا نمی‌کردند، یعنی بدون طهارت و وضو و تدبر به سراغم می‌آمدند و یا در تلاوتم عجله می‌کردند. خدایا بعضی که آیات مرا می‌فهمیدند عمل نمی‌کردند، خدایا بعضی به‌جای آن‌که مرا قانون بدانند وسیله نان دانسته و مال‌التجاره خود قرار دادند، از خواندن و چاپ کردن سرمایهاندوزیها کردند. خدایا بعضی آیات متشابه و چندپهلو را که می‌شود به چند نوع معنا کرد دستاویز اهداف خود قرار دادند. خدایا بعضی مرا وارونه معنا کردند. خدایا بعضی به هنگام مسافرت و شب‌های احیا مرا بالای سر خود قرار می‌دادند و در طول سال از من غفلت می‌کردند، خدایا بعضی فقط به هنگام تفعل و استخاره و سوگند به سراغم می‌آمدند و شکایت‌های دیگر.
خدایا در این ماه عزیز رغبت ما را به قرآن افزون گردان و آن را مایه روشنایی دیده و درمان بیماری‌های دل و از بین رفتن غم و اندوه ما قرار ده. خدایا زبان را به خواندن قرآن بیارا، چهره ما را با آن زیبا، بدنمان را با آن قدرتمند و ترازوی اعمالمان را سنگین گرداند. خدایا قرآن را در دنیا همراه ما، در گور انیس ما، در قیامت شفاعت کننده ما، بر پل صراط مایه‌روشنی، در بهشت همنشین، در برابر آتش دوزخ پوشش و برای اجرای کارهای نیک راهنمای ما قرار بده.
