خيلي‌ها مي‌گويند مي‌ارزد؛ ارزش‌اش را دارد که آدم بعد از مرگش هم زير سايه امام‌‌زاده‌ای باشد و خاک پاي زائران روي قبرش بماند. خيلي‌ها معتقدند مي‌ارزد تمام پول عمرت را بدهي تا همين یک‌تکه قبر کوچک را در آن بارگاه عزيز به دست بياوري. به نظر اين تصور که بتوان فلاسفه، شعرا، فقها، مجتهدين، حاکمان و در مجموع مشاهير تاريخي در سال‌هاي مختلف و قرن‌هاي گوناگون را در يک زمان زير يک سقف در کنار هم جمع کرد، سخت باشد اما اين تصور در مرحله پاياني زندگي دنيوي و منزلگاه ابدي بعضي از مشاهير به وقوع پيوسته و آنها را کنار هم گرد آورده است. از گذشته‌اي دور تا به امروز اين آرزوي هر مسلماني بوده تا در چنين اماکن مقدسي که محل رفت و آمد زائرين و ملائک و محل برگزاري مراسم معنوي مختلف در طول سال است، به خاک سپرده و بهره‌اي از اين برکات نصيبش شود، اما به نظر اين آرزو براي عده‌اي به امري محال و دست نيافتني تبديل شده، چرا که هزينه مسکن ابدي در اين اماکن از هزينه مسکن در دنياي فاني بيشتر شده است. اين يک واقعيت است که بازار گران‌ترين‌ها به خانه‌هاي ابدي هم کشيده شده و قبرها هم امروزه دچار اختلاف طبقاتي شده‌اند و درجه‌بندي‌شان براساس گشادي جيب آدم‌ها فرق مي‌کند. در کاشمر، قیمت جا قبر به طرز عجیبی بالا رفته و به مرزهای نجومی رسیده است. این افزایش قیمت، تنها یک عدد نیست؛ بلکه نمادی از نابرابری اجتماعی و اقتصادی است که در پس آن نهفته است.
اختلاف 397 میلیون تومانی قبر از امامزاده تا آرامستان
در کاشمر پس از “امامزاده سیدحمزه“ که جايگاه ويژه‌اي نزد عام و خاص دارد، “آرامگاه مدرس“ و “سیدمرتضی“ معروف‌ترين اماکني هستند که خانواده‌هاي ساکن در کاشمر براي دفن اموات خود به آن مراجعه مي‌کنند.
قبرستان امامزاده سید حمزه(باغمزار)، قديمي است و به نظر مي‌رسد بيشتر قبرهاي موجود در آن خريداري و یا پر شده و اموات در آن دفن شده‌اند. چند سال پيش به تعدادي از افرادي که در اين قبرستان قبر پيش خريده کرده بودند، اعلام شد که ديگر در اين مکان امکان دفن اموات نيست و حتی شورای شهر هم مصوبه‌ای مبنی بر عدم دفن در داخل شهر گذراند.
هرچند همچنان دفن در این اماکن با قیمت های نجومی انجام می‌شود! این روزها متراژ قیمت قبر در امامزاده‌ها از بسیاری از خانه‌ها گران‌تر است، البته این قیمت‌ها ربطی به تحریم و ندارد، کافی است در یکی از امامزاده‌ها و بقاع متبرکه کاشمر باشد، تا مبالغ عجیب و غریب برای آن مطالبه گردد، این مبالغ از 100 میلیون شروع شده و به ۳۰۰ الی ۴۰۰ میلیون تومان می‌رسد.
گرچه بهشت بقیع، به عنوان یکی از آرامستان‌های مهم در کاشمر، با هدف ارائه خدمات کیفی و قیمت‌های معقول، می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای خانواده‌ها باشد اما با این حال، علیرغم تلاش‌های صورت گرفته، عدم استقبال مردم از دفن اموات در این مکان، حاکی از چالش‌های فرهنگی و اجتماعی موجود است.
معاونت خدمات شهری شهرداری کاشمر در این زمینه از آمادگی بهشت بقیع برای دفن اموات خبر داد و گفت: طرح جامع آرامستان بهشت بقیع در حال آماده‌سازی است و قبور نیز آماده شده و نرخ‌نامه آن در شورای‌شهر به تصویب رسیده است.
محمد نجار توضیح داد: قیمت قبور در نقاط مختلف شهر بین60 تا400 میلیون تومان متغیر است، اما در آرامستان بهشت بقیع، بر اساس مصوبه شورای شهر، هر قبر تنها سه میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است.
نجار ادامه داد: در حال حاضر قبور پیش‌فروش نمی‌شوند و طرح ایجاد آرامگاه‌های خانوادگی نیز در این آرامستان پیش‌بینی شده و به زودی ساخت آنها آغاز خواهد شد.
وی همچنین گفت: متاسفانه با وجود اختلاف قیمت چشمگیر قبور در امامزاده سیدحمزه و زیارتگاه شهیدمدرس در مقایسه با بهشت بقیع، هنوز مردم تمایل چندانی به دفن اموات خود در این مکان ندارند.
معاونت خدمات شهری شهرداری کاشمر، تصریح کرد: ما بارها به اداره اوقاف و امور خیریه و زیارتگاه شهیدمدرس نامه نوشته‌ایم که با توجه به مسائل بهداشتی، دفن اموات در داخل محدوده خدمات شهری ممنوع است، اما تاکنون توجهی به این موضوع نشده و نیازمند ورود مقامات قضایی هستیم.
نجار در ادامه تأکید کرد: در بهشت بقیع بهترین و ارزان‌ترین خدمات به مردم ارائه می‌شود و در حال حاضر بیش از چهار هزار قبر در این آرامستان برای دفن اموات آماده است.
وی همچنین به استقرار دائم پزشک قانونی در محل بهشت بقیع اشاره کرد و افزود: با توجه به امکاناتی که در آنجا فراهم شده، شامل سردخانه‌ها، دو غسالخانه، دو سالن پذیرایی و محوطه‌های مناسب، آماده‌ایم خدمات جامع و کاملی به مردم ارائه دهیم.
در حالی قبور در آرامستان بهشت بقیع به سه میلیون تومان به فروش می رسد که سلمان احمدزاده، مدیر بقعه متبرکه امام زاده سیدحمزه (ع) قیمت قبر در داخل سالن حضرت زهرا(س) را400 میلیون تومان اعلام می‌کند؛ این تفاوت قیمت‌ها نشان‌دهنده وضعیت خاصی است که در حوزه دفن اموات در این منطقه وجود دارد.
احمدزاده در صحبت‌های خود تأکید کرد: تنها افرادی که قبلاً قبر را خریداری کرده‌اند، می‌توانند در محوطه بیرونی دفن شوند؛ ضمن این‌که سال گذشته، قیمت دفن در محوطه بیرونی حدود 39 میلیون تومان بود.
این افزایش قیمت، نشان‌دهنده تقاضای بالا برای دفن در این مکان‌هاست؛ همچنین، در زیارتگاه شهید مدرس، قیمت قبر60 میلیون تومان اعلام شده و به تازگی گزارش‌هایی مبنی بر آماده‌سازی قبور جدید به تعداد قابل توجهی به گوش می‌رسد.
گرچه موضوع دفن اموات در داخل شهر بارها مورد بحث قرار گرفته است اما برخی بر این باورند که این اقدام به منظور رفاه حال مردم و تسهیل در دسترسی به مکان‌های دفن صورت می‌گیرد.
قیمت‌گذاری قبر، موضوعی مبهم و قابل تأمل
وضعیت قیمت‌گذاری بر روی قبور همچنان موضوعی مبهم و قابل تأمل است. برخی از این موضوع به عنوان نشانه‌ای از نابرابری‌های اجتماعی یاد می‌کنند. در واقع، با افزایش قیمت‌ها، دفن اموات به یکی از چالش‌های اجتماعی تبدیل شده است که بر زندگی افراد با درآمد پایین تأثیر می‌گذارد.
مرگ واقعیتی است که هر روز در کنار در هر خانه‌ای خود را نمایان می‌کند. اما اگر روند قیمت‌گذاری و هزینه‌ها به همین شکل ادامه یابد، این واقعیت تلخ‌تر خواهد شد. مسئولان باید به این موضوع توجه کنند و هر چه سریع‌تر اقداماتی برای کاهش هزینه‌ها و تسهیل شرایط دفن اموات انجام دهند. گران شدن قیمت قبر و هزینه‌های مرتبط با مرگ یک فاجعه اجتماعی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
در نهایت، گرانی هزینه‌ها برای دفن اموات باید به عنوان یک مشکل جدی در نظر گرفته شود. اگر مسئولان می‌خواهند به مشکلات اقتصادی و اجتماعی رسیدگی کنند، باید به این ابعاد نیز توجه ویژه‌ای داشته باشند. مرگ شتری است که در برابر در هر خانه‌ای می‌ایستد و اگر اقدامات لازم صورت نگیرد، این شتر بهزودی می‌تواند در مقابل در خانه‌های بیشتری بخوابد.
به هرحال، چنانچه هزينه هاي سنگين بابت خريد قبر در امور عام‌المنفعه از جمله ساخت مسجد، مدرسه، بيمارستان، مراکز فرهنگي، کمک براي تسهيل ازدواج جوانان، کمک به محرومان و ايتام و… صرف شود، هم مايه برکات مداوم و گسترده‌اي براي کشور و جامعه است و هم باقيات صالحات براي فرد خير.
اعتراض به گرانی قیمت قبر
قیمت‌های بالای قبور سبب شده است مردم در این‌باره با مشکلاتی روبهرو شوند و خانواده‌های داغدار از یک سو داغ عزیز از دست رفته خود را داشته و از سوی دیگر نگران تامین وجه مورد نیاز برای خرید قبر باشند. این مسائل در نهایت شاید سبب شود که امام‌جمعه محترم شهرستان به مشکلاتی که مردم هنگام دفن میت با آن روبهرو هستند ورود کرده و خواستار مداخله دولت در کنترل قیمت‌ها در این بخش شود. باید قبول کنیم هیچ کجا این‌قدر قیمت قبر بالا نیست. و سوال اساسی اینجاست آیا تعزیرات می‌تواند روی این مبحث کار کند؟ در حالی که مردم واقعا مشکل دارند. قیمت زمین برای مرده‌ها از قیمت زمین برای زنده‌ها بیشتر است و زمانی که فردی فوت می‌کند، بازماندگان او می‌مانند که چه کنند و یک‌‌شبه همه زندگی آنها به خاک ریخته می‌شود.
