یک زمین‌شناس گفت: در منطقه کوهسرخ غارهای یخی داریم که به اشکال مختلف تشکیل شده و سازندهای یخی به وجود آمده است.
ابوالفضل بهنیافر در گفت‌وگویی با بیان اینکه همچنان غارهای ناشناخته‌ای در کوهسرخ داریم، افزود: زیبایی‌های غارهای نمکی، رنگ‌های متنوع آن‌ها، اشکال مختلفی از یخ را به وجود می‌آوردند. غارهایی هم زیر آبی داریم که چون غواصی غار در استان هنوز در مرحله بسیار ابتدایی است، کشف و بررسی نشده‌اند.
وی با بیان اینکه تشکیل درزه‌ای به عرض چند سانتیمتر که بخواهد توسط آب انحلال یابد، حداقل ۱۷۰ سال طول می‌کشد؛ افزود: برای تشکیل یک تونل غاری به طول ۳۰ سانتیمتر حداقل به حدود ۲۰ تا۳۰ هزار سال زمان نیاز است و تمام سازندهای غاری که در داخل این غارها تشکیل شده طی میلیون‌ها سال بوده که نیازمند محافظت و مدیریت هستند.
وی با تأکید بر اینکه باید از غارها به‌درستی بهره‌برداری کنیم، به مهم‌ترین کاربردهای غارها اشاره کرد و افزود: غارها در مسائل توریستی و معدن‌کاوی و زمین پزشکی کاربردهای بسیاری دارد.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: غارها سالیان سال محل سکونت انسان‌ها و محل امنی برای افرادی بوده که زندگی اجتماعی و کلنی داشتند و در کنار هم زندگی می‌کردند و در شرایط کنونی نیز محل امنی برای جانوران هستند.
وی همچنین در خصوص قدمت غارهای خراسان‌رضوی توضیح داد: قدمت غارهای مناطقی که عمدتاً به لحاظ تاریخی به دوره قبل از اسلام بر می‌گردد، بیشتر است. در دوره اسلامی قدمت و شرایط غارهای مناطقی که در اختیار حاکمیت سردمداران اسلام بوده، بهتر است.
این زمین‌شناس با بیان اینکه قدیمی‌ترین و بهترین آثار باستان‌شناسی را در شمال خراسان‌رضوی حدفاصل شهرستان کلات تا لطف‌آباد درگز می‌توان بررسی کرد، گفت: برخی غارهای این منطقه به لحاظ باستان‌شناسی و هنر قدمت‌شان به قبل از اسلام هم بر می‌گردد.
وی افزود: هرچند غارهای بسیاری کشف و بررسی شده ولی آثار داخل آن‌ها هنوز کاملاً شناسایی نشده‌اند، در رده دوم غارهای حاشیه شهر مشهد، تربت‌حیدریه، تربت‌جام و کاشمر است که قدمتی در حد دوره افشاریه دارند.
بهنیافر عنوان کرد: به لحاظ سن سنگ عمدتاً غارهایی که در دوران دوم زمین‌شناسی و غارهایی که در دوره کریاس تشکیل شدند ۱۶۰ تا ۱۷۰ میلیون سال عمر دارند در محدوده ارتفاعات کارده هستند که تا محدوده مزدوران ادامه دارند، در تربت‌حیدریه ارتفاعات شصت‌دره، غارهایی با سن ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلیون سال وجود دارند، این‌ها قدیمی‌ترین غارهای استان هستند.
وی همچنین با اشاره به اینکه یکی دیگر از مهم‌ترین کاربردهای غارها به‌خصوص در شرق ایران که کمبود آب داریم، منابع آب غار هستند؛ افزود: متأسفانه هنوز از منابع آب غارها در کل کشور بیش از ۵ درصد بیشتر نتوانستیم استفاده کنیم.
