کاهش ناگهانی دما و موج سرما در روزهای آخر دی‌ماه، داغ دیگری بر دل‌رنجور کشاورزان و باغداران نشاند. هرچند بر اساس آنچه اعلام شد در سال‌جاری وسعت برف کمتر بود اما میزان دما به کمتر از سال 86 (سردتر) رسید. این در حالی است که زندگی تعداد زیادی از مردم این خطه با کشاورزی گره‌خورده، اما کاهش ناگهاني دما و موج سرما در روزهاي آخر دی‌ماه و تجربه سال 86، امید و انتظار آن‌ها را در بهره‌برداری از دست‌رنج‌شان به یأس مبدل کرد و حاصل تلاش یک‌ساله این کشاورزان و باغداران زحمتکش را سرما از بین برد و شیرینی برداشتِ محصولات را به کام کشاورزان و باغداران تلخ کرد.
محصولات یخ‌زده!
بارشی نبود؛ اما سرمای شدید باعث شد محصولاتی که کشت‌شده و همچنین درختان، دچار یخ‌زدگی و به دنبال آن سرمازدگی شوند که خسارت‌های زیادی را به کشاورزان تحمیل و تعداد قابل‌توجهی از کشاورزان را ورشکست کرد.
مدیر جهادکشاورزی کوهسرخ گفت: شهرستان کوهسرخ نسبت به سایر شهرستان‌های منطقه ترشیز به دلیل کوهستانی بودن در سرمای دی‌ماه دمای تا منفی 25 درجه را تجربه کرد.
حمیدرضا مداح افزود: در محصولات گندم و جو، زعفران و محصولات باغی، انار و همچنین جوانه باغات هسته‌دار دچار یخ‌زدگی و تحمل خسارت از 20 تا 50 درصد شدیم.
وی با بیان اینکه بیشترین خسارت وارده در سرما و یخبندان اخیر مربوط به زعفران، گندم و جو است، اظهار کرد: از 150 هکتار سطح زیر کشت گندم در شهرستان پیش‌بینی برآورد خسارت به 50 درصد اراضی این محصول می‌شود.
مدیر جهادکشاورزی کوهسرخ عنوان کرد: از 150 هکتار محصول جو هم به 50 درصد خسارت وارد شده است، همچنین دو هزار هکتار از اراضی شهرستان زیرکشت محصول زعفران بوده که بیشترین خسارت را متحمل شده است.
وی با اشاره به اینکه سال آینده با کاهش شدید عملکرد زعفران مواجه خواهیم شد؛ افزود: پیازهای زعفران بر اثر سرما آسیب شدید دیدهاند و عملاً رشدی نخواهند داشت.
مداح گفت: در شهرستان40 هکتار باغات جدید انار داریم که احتمال خسارت 100 درصدی وجود دارد، هرچند برآورد دقیق خسارت در فروردین‌ماه سال آینده مشخص می‌شود.
وی عنوان کرد: در این فصل سال تنها یک واحد کوچک‌مقیاس در شهرستان فعال داشتیم که همان هم براثر افت فشار گاز و قطع شدن دستگاه‌های گرمایشی به‌طور کامل از بین رفته است.
مدیر جهادکشاورزی کوهسرخ با بیان اینکه بر اساس برآوردهای اولیه بالغ‌بر 100 میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی شهرستان وارد شده است، به وضعیت بیمه باغات و مزارع شهرستان اشاره کرد و گفت: اگرچه حدود30 درصد محصولات باغی و80 درصد محصولات زراعی بیمه هستند، اما پیشنهاد می‌شود نهادهای حمایتی همانند بهزیستی و کمیته امداد به‌جای اینکه همه‌ساله کمک‌های نقدی به کشاورزان و باغداران دارند همان مبلغ را صرف بیمه محصولات کشاورزان و دامداران کنند.
خسارت 260 میلیارد تومانی
مدیر جهادکشاورزی خلیل‌آباد هم با بیان اینکه سرمای منفی 14 درجه کمترین دمایی بود که در 23 دی‌ماه گذشته تجربه کردیم، گفت: بیشترین خسارت‌ها مربوط به محصول انار، انگور و مقداری در پسته و زعفران است.
محمود شبان با اشاره به اینکه پسته و زعفران با درصد کمتری دچار خسارت شدند از ورود خسارت به سه واحد گلخانه خبر داد و افزود: هنوز آمارهای دقیق خسارت وارده به محصولات کشاورزی قطعی نیست و هر آنچه اعلام می‌شود پیش‌بینی‌های اولیه است.
وی خاطر نشان کرد: آنچه تاکنون قطعی شده خسارت وارد شده به 70 درصد باغات انار و هزار هکتار باغات انگور می‌باشد که احتمال افزایش آن وجود دارد.
مدیر جهادکشاورزی خلیل‌آباد عنوان کرد: در منطقه کویر هم که پسته خیز است حدود 3 تا 4 سانت برف داشتیم که موجب نفوذ شوری خاک به دور ریشه باغات پسته شده است.
وی اظهار کرد: هرچند هنوز برآورد دقیقی از میزان خسارت وارده به محصولات کشاورزی نداریم اما بر اساس برآوردهای اولیه بالغ بر 260 میلیارد تومان پیش‌بینی می‌شود.
خسارت 75 درصدی به باغات انار
مدیر جهادکشاورزی کاشمر هم از خسارت جدی به بخش کشاورزی این شهرستان به دلیل سرمای شدید خبر داد و گفت: بر اساس بازدیدهای صورت گرفته از 700 هکتار باغات انار به 500 هکتار آن حدود 75 درصد خسارت وارد شده که برآورد اولیه حاکی از برجای گذاشتن حدود 243 میلیارد تومان خسارت فقط در این محصول می‌باشد.
شجعی اظهار کرد: از 3400 هکتار باغات انگور به حدود 300 هکتار آن با 10 میلیارد و 800 میلیون تومان خسارت وارد شده است، در شهرستان 10 هکتار محصول زیتون کشت‌شده که به حدود 8 هکتار آن در حدود 80 درصد با برآورد احتمالی 3 میلیارد و840 میلیون تومان خسارت وارد شده است.
مدیر جهادکشاورزی کاشمر همچنین عنوان کرد: در محصول زراعی گندم هم تقریباً در سطح 80 هکتار با حدود یک میلیارد و 200 میلیون تومان خسارت وارد شده است.
وی با بیان اینکه به دلیل اطلاع‌رسانی‌های صورت گرفته در حوزه گلخانه‌ها و واحدهای قارچی خسارت خاصی وارد نشده است؛ رقم کلی خسارت وارد شده به بخش‌های مختلف کشاورزی را بالغ بر260 میلیارد تومان اعلام کرد.
کشاورزان، زیرساخت‌های لازم را تأمین کنند
مدیر جهادکشاورزی بردسکن در همین خصوص گفت: محصولات انار، انگور، انجیر، کلزا و چغندرقند محصولات حساس منطقه هستند که به دلیل دمای حداقلی منفی 11 درجه در مناطق دشت دچار خسارت‌هایی شدند.
مهدی مسروری با بیان اینکه تداوم سرما خسارت‌هایی را بر محصولات کشاورزی وارد کرده است، پیش‌بینی نمود 80 تا 90 درصد محصول انجیر به‌طور کامل دچار سرمازدگی شده باشند.
وی تصریح کرد: اگرچه هنوز میزان دقیق خسارت انار مشخص نیست اما باغات انگوری که هرس شدند دچار سرمازدگی و خسارت شدند، در کلزا و چغندر هم حدود 20 تا 30 درصد کاهش محصول را خواهیم داشت.
مدیر جهادکشاورزی بردسکن با بیان اینکه از 3500 هکتار محصول جو انتظار می‌رود به دو هزار هکتار آن خسارت وارد شده باشد، اظهار کرد: بیشترین خسارت وارد شده مربوط به باغات انجیر و انار است، اگر مشکل حاد باشد احتمالاً 1800 هکتار انار باید کف برشوند.
وی با اشاره به اینکه هرچند هنوز میزان دقیق خسارت‌های وارده به بخش کشاورزی دقیق نیست اما بر اساس برآوردهای اولیه پیش‌بینی 400 میلیارد تومان می‌شود.
مسروری با اعلام اینکه باید با تأمین زیرساخت‌ها این بحران‌ها را تبدیل به فرصت کنیم؛ از کشاورزان خواست محصولات انار، انجیر و… را در محیط گلخانه‌ای پرورش دهند و نسبت به نصب دستگاه‌های ضد سرما در باغات مقرون به‌صرفه، اقدام کنند.
***
کشاورزی این منطقه با بحران مواجه شده است که در کنار بحران کم‌آبی و مشکلات ناشی از خشک‌سالی چالش بسیار بزرگی محسوب می‌شود و اگر تمهیدات لازم اتخاذ نگردد، شاید نام محصولات شاخص این شهرستان از سر زبان‌ها بیفتد چرا که باغداران از ادامه کار دلسرد شده و به عقیده خودشان توان و بنیه آباد کردن مجدد را ندارند.
از مسئولان انتظار می‌رود با پرداخت خسارت از صندوق بیمه و نیز تسهیلات بلندمدت با نرخ ارزان و از طرف دیگر با استمهال وام‌های پرداختی گذشته و نیز اعمال سیاست‌های حمایتی به کمک باغداران و کشاورزان بشتابند.
