ایرانیان پس از استقرار در این سرزمین و همزمان با یکجانشینی و ایجاد شهرها، فرمانروای خویش را با رأی مستقیم انتخاب کردند و هم او که “دیااکو” نامداشت، بر اساس خواست و نظر آنان امور شهر را اداره میکرد. دین اسلام که پس از قرنها موردپذیرش مردمان این سرزمین قرار گرفت، بر مشورت و خودداری از استبداد رأی تأکید میکرد و امربهمعروف و نهی از منکر جزو احکام اصلی آن و از واجبات بود.
بنابراین توجه به رأی و نظر عموم مردم ریشهای تاریخی و دینی در کشور ما دارد. گرچه بعدها پادشاهانی بر تخت تکیه زدند که جز رأی خویش هیچ نظری را نمیپذیرفتند و برخلاف پیامبراسلام(ص) و خلفای جانشین ایشان که مردم در محضرشان بدون لکنت، نظرات خود را ابراز میکردند، اکثر خلفای اموی و عباسی مستبدانه عمل میکردند و در مواردی متأسفانه نظر شخصی خود را با نام دین بر مردم تحمیل میکردند و بدینسان استبداد دینی که خطرناکترین صورت حکومت مطلقه است، شکل گرفت.
وقوع انقلاباسلامی و تأکید بنیانگذار و رهبران آن بر نظر و رأی مردم، سرفصلی تازه در تاریخ این سرزمین گشود، جلسات نقد و میزهای مناظره رونق گرفت و همگان فرصت یافتند با شرکت در انتخابات مختلف در مهمترین امور کشور نقش مستقیم ایفا کنند. هنگامیکه مردم خود را شریک حکومت بدانند موفقیت و شکست آن نیز برایشان اهمیت پیدا میکند، مدیران حکومتی را از خود میشمارند و سعی میکنند نظرات و پیشنهادات سازنده را به آنان منتقل نموده و اشتباهاتشان را متذکر شوند. بنابراین در حکومتهای مردمی، عموم افراد جامعه شریک مدیران و حاکمان هستند نه مقابل آنان و اگر تذکری میدهند نه برای تخریب و سنگاندازی بلکه برای بهتر شدن روند امور است که البته ممکن است این نظرات همیشه درست نباشد ولی شکی نیست که در ابراز آن سوءنیتی ندارند.
انتقاد، کمترین اثری که داشته باشد آن است که مجریان میدانند کسانی بر عملکرد آنان نظارت دارند و در صورت اشتباه به آنان تذکر داده و کارهای مفیدشان از نظرها دور نخواهد بود. پس قبل از هر نهاد یا سازمانی خود مراقب اعمالشان هستند و در تصمیمگیریها دقت و وسواس بیشتری به خرج خواهند داد.
اگر فضای نقد و نقادی در جامعه گسترش یافته و فرزندان در خانواده و مدرسه فرصت پیدا کنند تا بدون واهمه نظراتشان را ابراز نمایند و این روحیه در سطح اجتماع گسترش یابد، بدونتردید جامعه شادابتر، مدیران موفقتر و اشتباهات بهمراتب کمتر خواهد شد. پس شایسته است همه با هم در جهت گسترش چنین فضایی تلاش کنیم.