شهریورماه سال ۹۸، تفاهمنامه انتقال آب دریای عمان به استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان در مشهد امضا شد و سال ۱۴۰۰ عملیات اجرایی آن آغاز شد.
این پروژه به لحاظ سازه‌ای از طرحهای بزرگی است که با اجرای آن ۲۸۰ میلیون مترمکعب آب به استان سیستان و بلوچستان منتقل می‌شود، ۱۰۰ میلیون متر مکعب از این آب در بخش آشامیدنی و ۱۸۰ میلیون متر مکعب نیز در بخش صنعت و خدمات مصرف خواهد شد.
بنا به اذعان کارشناسان، این پروژه از ضروریات تامین آب در شرق کشور است، که درگیری بیش از ۲۰ ساله با خشکسالی و اضافه برداشت از منابع آبی زیرزمینی، ترکهای ناشی از فرونشست را در دشتهای آبی این مناطق عمیق کرده است و طبق اعلام وزیر نیرو این استانها در سال آبی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ و سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ خشکسالی شدیدی را پشت سر گذارده اند، چنانکه یک‌سال در دنیا مقام سوم و یک‌سال هم مقام یازدهم را کسب کرده اند.
از این رو اجرای پروژه انتقال آب از دریا به شرق کشور بسیار ضروری است و که دولت سیزدهم عملیاتی کردن این طرح را به صورت ویژه دنبال می کند.
پیشرفت ۱۰ درصدی پروژه
طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور با کاربری صنعتی در حال اجراست که تنها برای استان سیستان و بلوچستان، کاربری مصرف شرب نیز برای آن تعریف شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در خصوص این پروژه به خبرنگار ایرنا اظهار کرد: طرح انتقال آب از دریا از حدود ١١ سال قبل مطرح بوده است اما بسیاری آنرا اقدامی متوهمانه و غیرقابل تحقق می دانستند، که خوشبختانه در اواخر دهه ٩٠ وزارت نیرو به این تقاضای ساکنان شرق کشور پاسخ مثبت داد.
علیرضا طاهری خاطرنشان کرد: با مطرح شدن تایید این طرح، سه استان شرقی کشور به دلیل همجواری با مرز شرقی، که کشورهایی غیرپایدار هستند، درخواست انجام مطالعات طرح انتقال آب از دریای عمان را به صورت مستقل داشتند که این مهم با سرمایه گذاری غیردولتی آغاز شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی افزود: هم اینک عملیات اجرایی شیرین سازی و انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور با بیش از ١٠ درصد پیشرفت فیزیکی در دست اجراست.
طاهری گفت: با اجرای این طرح ۲۸۰ میلیون مترمکعب آب به سیستان و بلوچستان منتقل می‌شود که ۱۰۰ میلیون متر مکعب آن در بخش شرب و ۱۸۰ میلیون متر مکعب در بخش صنعت و خدمات مصرف خواهد شد.
وی اضافه کرد: ۶۰ میلیون متر مکعب آب نیز برای مصارف صنعت و خدمات به خراسان جنوبی و ۱۲۰ متر مکعب نیز برای مصارف صنعت و خدمات به استان خراسان رضوی اختصاص می یابد، این در حالی است که کل آب اختصاص داده شده به بخش صنعت خراسان رضوی تاکنون ۷۰ میلیون مترمکعب بوده است.
طاهری با اشاره به بحران منابع آبی در استانهای شرقی افزود: منابع تجدیدناپذیر آب در حال مصرف هستند و از ابتدای انقلاب تا کنون در استان ٣٠ میلیارد متر مکعب آب از منابع زیرزمینی مصرف شده است.
وی ادامه داد: مهار بحران آب در خراسان رضوی، نیازمند کمک بخشهای مختلف و بازتخصیص برخی منابع است که تلاش شد در این مسیر فشاری بر حوزه های مختلف از جمله صنعت وارد نیاید.
طاهری افزود: ما تابستان امسال را بدون تنش آبی پشت سر گذاردیم اما ٩٠٠ روستای استان با تانکر آبرسانی شدند که این وضعیت بیانگر شرایط نامناسب آبی در خراسان رضوی است.
وی تاکید کرد: باید تلاش کنیم تا با کاهش میزان برداشت منابع آبی زیرزمینی، دشتهای آبی استان را سالم و با کمترین آسیب به نسل های آینده تحویل دهیم.
خط یک انتقال آب دریا در حال بهره برداری است
مجری مطالعات طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور نیز در خصوص آخرین وضعیت این طرح اظهار کرد: خط یک انتقال آب از خلیج فارس به سمت هرمزگان، کرمان و یزد تعریف شده است که این خط با تخصیص آب به بخش صنعت در حال بهره برداری است و خط شماره ۲ نیز برای استان های کرمان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی تعریف شده است که این طرح نیز اکنون با تخصیص صنعتی در حال اجراست.
علی عبداللهی افزود: در افق ١۴٢٠ نیاز آبی استان در بخشهای صنعت و شرب ٣٢٠ میلیون متر مکعب است که سهم صنعت از این میزان ١٢٠ میلیون متر مکعب است و بیش از ٩٠ درصد این ظرفیت در مشهد بارگذاری خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: پایداری تامین منابع آبی برای بخش صنعت و شرب در دستور کار است و با همکاری بخش دولتی، خصوصی و صنعتگران با اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان، این مهم محقق خواهد شد.
عبداللهی اضافه کرد: با اجرای طرح های انتقال آب از دریای عمان, بازتخصیص آب و بازچرخانی آن، نیاز آبی در بخش صنعت به صورت پایدار تامین خواهد شد.
کمبود هزار و ۶٨ میلیون مترمکعبی آب در بخش شرب و صنعت
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی اظهار کرد: کمبود آب از مسایل کلان امروز کشور است و مدیریت منابع آبی همواره مورد تاکید است.
محسن نجات افزود: در استان خراسان رضوی هزار و ۶٨ میلیون متر مکعب کمبود آب در بخشهای شرب و صنعت وجود دارد.
وی اضافه کرد: ٧۶٢ میلیون متر مکعب از این کسری مربوط به بخش صنعت است که دغدغه ای جدی است.
نجات خاطرنشان کرد: در کمیته آب استانداری خراسان رضوی تا کنون ١۵ جلسه راهبردی در این خصوص برگزار و برنامه ریزی لازم انجام شده است.
وی اضافه کرد: ما در حوزه تعادل بخشی، تامین و توزیع آب با چالش و دغدغه جدی مواجه هستیم.
مدیرکل بحران استانداری خراسان رضوی افزود: در خصوص جبران کمبود آب شرب مورد نیاز اقدامات خوبی صورت گرفته و ٨۵ درصد از مصوبات کمیته آب استان محقق شده است اما تامین آب در بخش صنعت جدی است و با اجرای طرح انتقال آب دریا، این دغدغه حل خواهد شد.
مسوولیت انتقال آب دریای عمان به شرق کشور بر عهده شرکت تامین آب صنایع و معادن “ایمواسکو” است و به گفته مدیرعامل این شرکت با روی کارآمدن دولت سیزدهم، رفع مشکل کم آبی به صورت ویژه مورد توجه قرار گرفته است.
محمدحسن اسدی افزود: پروژه انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس در دستور قرار گرفته و طبق قراردادهای منعقد شده، تاکنون ٢٣ درصد از این طرح در بخش مسیرسازی پروژه و ١٢ درصد در بخش آبگیری انجام شده است.
وی خاطرنشان کرد: اعتبار پیش بینی شده برای اجرای پروژه انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور ١٠٠ هزار میلیارد تومان است و امیدواریم با تامین مالی لازم این پروژه تا پایان سال ١۴٠۴ به پایان برسد.
اسدی اضافه کرد: همچنین به زودی لوله گذاری طرح انتقال آب در حدفاصل قاین در استان خراسان جنوبی به سنگان خواف در خراسان رضوی آغاز می شود.
طرح انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به شرق کشور از جمله طرحهای کلان تعریف شده برای تامین بخشی از کسری آب دالان شرقی کشور است که از آبان سال ۱۴۰۰ آغاز شده است.
طبق تفاهمنامه های منعقد شده، آب انتقالی به استانهای خراسان رضوی و جنوبی در بخش صنعت به مصرف خواهد رسید اما این آب در سیستان و بلوچستان، برای تامین مصرف آشامیدنی نیز پیش بینی شده است و بر اساس برنامه زمانبندی شده، این طرح تا پایان سال ۱۴۰۴ و یا اوایل ۱۴۰۵ آماده بهره‌برداری خواهد شد.
